Są miejsca, w których chciałby pracować każdy naukowiec, niezależnie od specjalności. Oto 10 najdroższych i najbardziej niezwykłych laboratoriów na Ziemi.
Każdy naukowiec jest w stanie wiele zrobić w imię nauki. Niektóre eksperymenty odbywają się w naprawdę niecodziennych warunkach – głęboko pod wodą, na mroźnej Antarktydzie, a nawet na orbicie Ziemi. Poznajcie najbardziej niezwykłe, a tym samym – najdroższe – laboratoria stworzone przez ludzkość.
NOAA Aquarius Reef Base
Mówi się, że głębiny oceanów są gorzej poznane niż odległe rubieże kosmosu. NOAA Aquarius Reef Base to najgłębiej położona placówka badawcza na świecie – służy do stałej obserwacji oceanicznej flory i fauny. Placówka jest zbudowana z 6 przypominających kontenery jednostek – każda z osobną łazienką i oknem. Laboratorium Aquarius znajduje się ok. 15 m pod powierzchnią wody w archipelagu Florida Keys. Co ciekawe – NASA szkoli tu astronautów przed lotami w kosmos.
VLT
VLT (Very Large Telescope) to prawdopodobnie najbardziej zaawansowane obserwatorium astronomiczne na Ziemi. Należy do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) i znajduje się na wysokości 2635 m n.p.m. na pustyni Atakama. To doskonałe miejsce do obserwacji kosmosu, bo wokół nie ma żadnych świateł miast, które mogłyby zaburzać oglądanie niezwykłych obiektów. VLT budują cztery teleskopy z optyką adaptywną o średnicy zwierciadła 8,2 m nazwane Antu, Kueyen, Melipal i Yepun. Uzupełniają je cztery przestawne teleskopy optyczne o średnicy 1,8 m wykorzystywane w badaniach interferometrycznych (to VLTI, czyli Very Large Telescope Interferometer).
CDC
Główna siedziba CDC (Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorób) znajduje się w Atlancie, w sąsiedztwie Emory University. To właśnie tutaj są przechowywane najgroźniejsze mikroorganizmy na świecie – wirusy i patogeny, które w nieodpowiednich rękach mogłyby wywołać pandemię jeszcze gorszą od obecnej. Siedziba CDC jest praktycznie odizolowana od świata, a protokoły bezpieczeństwa są tu bardziej zaawansowane niż w Pentagonie. Nie wolno tu parkować, a okoliczny teren patrolują uzbrojeni ochroniarze.
IceCube Neutrino Observatory
IceCube Neutrino Observatory to laboratorium do poszukiwania neutrin, czyli subatomowych cząstek przemierzających cały Wszechświat. Czujniki zostały umieszczone głęboko pod powierzchnią lodu, na odludnej Antarktydzie. Do poszukiwania neutrin pochodzących z najdalszych zakątków Wszechświata konieczny jest detektor o długości co najmniej kilometra. Na Antarktydzie nie ma żadnych źródeł promieniowania, więc można wychwytywać cząstki kosmiczne.
Svartisen Glacier Laboratory
Svartisen Glacier Laboratory to laboratorium ukryte 200 m pod lodem lodowca Svartisen w Norwegii. To niezwykłe laboratorium ma na celu badanie ruchów lodowców, odnotowywanie ich przesunięć i wykrywanie zmian poziomu morza wywołanych globalnym ociepleniem. Dotarcie do laboratorium nie jest łatwą sprawą. Najpierw należy udać się do odległego norweskiego miasteczka, a następnie odbyć długą podróż, po której trzeba przeprawić się promem do wejścia do tunelu. Jego przemierzenie zajmuje naukowcom co najmniej godzinę, a w warunkach zimowych może trwać nawet pięć razy dłużej.
MagLab
MagLab (National High Magnetic Field Laboratory) to placówka należąca do University of Florida i Los Alamos National Laboratory, gdzie bada się eksperymenty pola magnetycznego w fizyce, biologii, chemii i biochemii. Jest to jedyna tego typu placówka w Stanach Zjednoczonych na świecie. To właśnie w MagLab znajduje się najsilniejszy na świecie magnes. Waży 33 tony i służy do eksperymentów z wykorzystaniem spektroskopii magnetycznego rezonansu jądrowego. W 2016 r. magnes osiągnął moc 36 T (tesli).
Sandia National Laboratories
Sandia National Laboratories to amerykański instytut naukowcy, zajmujący się opracowywaniem technologii w dziedzinie energii i broni nuklearnych. Placówka jest zarządzana przez Sandia Corporation, będącą częścią koncernu Lockheed Martin. W instytucie znajduje się niesamowita „Maszyna Z”, która jest uważana za najpotężniejsze urządzenie elektryczne na świecie. Przepuszcza ona niezwykle wysokie napięcia przez druty wolframowe, tworząc plazmę gorętszą niż centrum Słońca i ciśnieniem aż trzy razy większym od tego panującego w jądrze Ziemi. Pewnego dnia może uda się tu opracować technologię pozwalającą do stworzenia czystej energii z reakcji zimnej fuzji.
Wielki Zderzacz Hadronów
Wielki Zderzacz Hadronów (LHC) to największa działająca maszyna na świecie. Należy do Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN) i znajduje się na przedmieściach Genewy. Podstawowe elementy LHC znajdują się w tunelu o kształcie torusa o długości 27 km, który jest położony na głębokości od 50 do 175 m pod ziemią. Całkowity koszt budowy akceleratora cząstek przekroczył 4 mld euro, a instrument wciąż jest rozbudowywany.
Fermilab
Fermilab (Fermi National Accelerator Laboratory) to amerykański ośrodek badań nad fizyką cząstek elementarny i fizyką wysokich energii położony w Batavii w pobliżu Chicago. Kompleks skrywa jeden z najpotężniejszych instrumentów fizycznych na świece – akcelerator cząstek Tevatron, dzięki któremu odkryto szósty kwark – kwark prawdziwy. Podobnie jak w przypadku LHC, także akcelerator Fermilab został zbudowany na planie koła (2 km średnicy). Znajdują się tam tunele, w których protony i antyprotony krążą w przeciwnych kierunkach i zderzają się. W 2000 r. w laboratorium otrzymano pierwsze dowody na istnienie neutrin tau, trzeciego rodzaju neutrin.
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna
Najbardziej niezwykłe laboratorium stworzone przez człowieka to Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS), która krąży wokół Ziemi na wysokości od 330 do 435 km ze średnią prędkością 27 000 km/h. Planetę okrążą co 91 minut i 34 sekundy. Na ISS jednocześnie może przebywać 6 członków stałej załogi. Stacja kosmiczna powstała w wyniku budowy rosyjskiej stacji Mir-2, amerykańskiej Freedom i europejskiej Columbus.
