Z całej Europy od lat 80. ubiegłego wieku zniknął po cichu jeden na sześć ptaków. To daje oszałamiającą stratę rzędu 620 milionów zwierząt w ciągu ostatnich 40 lat. Z czego to wynika?
Pozornie wszechobecne, wróble zmniejszyły swoją liczebność o połowę od lat 80. ubiegłego wieku, a teraz jest ich prawie 75 milionów mniej. To bardzo niepokojący trend, który może przełożyć się na bioróżnorodność gatunków.
Człowiek ptakowi wilkiem
Większość spadków populacji jest związana ze zmianami środowiskowymi, m.in. rolnictwem i wycinką drzew. Ptaki masowo uciekają jednak także z miast.
Pospolite ptaki stają się coraz rzadsze, głównie dlatego, że przestrzenie, od których zależą, są niszczone przez ludzi. Przyroda została wyeliminowana z naszych pól uprawnych, mórz i miast. Rządy w całej Europie muszą ustanowić prawnie wiążące cele w zakresie odbudowy przyrody, w przeciwnym razie konsekwencje będą poważne, również dla rodzimych gatunków.
Anna Staneva, tymczasowy dyrektor ds. ochrony przyrody w BirdLife Europe
Przyczyny spadków liczebności ptaków są zróżnicowane, a do najczęstszych zalicza się utratę siedlisk, masowy spadek liczby owadów, zanieczyszczenie środowiska czy choroby. Na razie nie ma powodów do obaw, bo dotknęła 25% pospolitych gatunków ptaków i tylko w 4% tych rzadkich. Biolog Fiona Burns ostrzega, że nawet niewielkie straty mogą zakłócać strukturę naszego ekosystemu i mieć poważne konsekwencje.
Z drugiej strony, niektóre gatunki ptaków zyskały. Zespół Burns odkrył, że podwojenie populacji sokoła wędrownego było wynikiem podjętych działań ochronnych. W przypadku siedmiu gatunków ptaków drapieżnych trend ten uległ odwróceniu dzięki ograniczeniu polowań, pestycydów i zwiększonej ochronie.
To tylko pokazuje, że możemy wpływać na bioróżnorodność – zarówno w sposób zamierzony, jak i przypadkowy.
Potrzebujemy działań transformacyjnych w całym społeczeństwie, aby wspólnie stawić czoła kryzysowi przyrodniczemu i klimatycznemu. Oznacza to zwiększenie skali i ambicji przyjaznego przyrodzie rolnictwa, ochrony gatunkowej, zrównoważonego leśnictwa i rybołówstwa, a także szybkie rozszerzenie sieci obszarów chronionych.
Fiona Burns
Naukowcy wzywają do stworzenia nowego unijnego prawa dotyczącego odnowy przyrody. Więcej na ten temat można przeczytać w Ecology and Evolution.
