Ewolucja to wspaniała rzecz. Szczególnie, jeśli zmiany ewolucyjne działają na korzyść naszego gatunku. I tak jest w tym przypadku.
Według najnowszych badań przeprowadzonych przez naukowców z Uniwersytetu Chalmers w Szwecji, coraz więcej drobnoustrojów uczy się zjadać plastik. Szwedzi przeskanowali ponad 200 milionów genów znalezionych w próbkach DNA i znaleźli w nich 30 tysięcy różnych enzymów, które potrafią rozkładać 10 różnych rodzajów plastiku.
Bakterie jedzące plastik to piękny przykład ewolucji
Aleksiej Zelezniak, jeden z naukowców prowadzących opisywane badania twierdzi, że jest to taką reakcję globalnego mikrobionu (tj. bakterii i drobnoustrojów) możemy traktować jako odpowiedź na postępujące zanieczyszczenie środowiska naturalnego plastikowymi odpadami. Wyniki badań jeszcze bardziej potwierdzają tę tezę – najwięcej enzymów pozwalających na rozkładanie różnych rodzajów plastiku znaleziono w miejscach najbardziej tym plastikiem zanieczyszczonych.
— To znaczący dowód na to, jak środowisko reaguje na presję, jaką na nie wywieramy – mówi Zelezniak
Badanie, opublikowane w czasopiśmie Microbial Ecology, rozpoczęło się od zestawienia zbioru danych dot. 95 enzymów drobnoustrojowych, o których wiadomo było, że potrafią rozkładać plastik. Enzymy te często występują w bakteriach żyjących na wysypiskach śmieci i innych miejscach obfitych w plastikowe odpady.
Czytaj również: Mikroplastiki powszechnie występują w ludzkich tkankach. Co to dla nas oznacza?
Następnie zespół szukał podobnych enzymów w próbkach środowiskowego DNA, pobranych przez innych badaczy z 236 różnych lokalizacji na całym świecie. Wyniki? Około 12 tysięcy nowych enzymów znaleziono w próbkach oceanicznych pobranych w 67 lokalizacjach i na trzech różnych głębokościach. Wyniki wykazały wyższy poziom plastikożernych enzymów na niższych głębokościach, czyli tam, gdzie występuje więcej plastikowych zanieczyszczeń (w formie mikroplastiku).
Z kolei próbki gleby pobrane ze 169 lokalizacji w 38 krajach zawierały 18 tysięcy nieznanych dotąd enzymów zdolnych do rozkładania plastiku. Zespół badaczy z Uniwersytetu Chalmers twierdzi, że prawie 60 proc. wykrytych w ten sposób enzymów nie zostało jeszcze nigdzie sklasyfikowanych. A to oznacza, że musiały powstać stosunkowo niedawno.
Ewolucja mikroorganizmów daje nam nowe możliwości recyklingu
Pierwsza bakteria zdolna do rozkładania plastiku została odkryta w 2016 r. na jednym z japońskich wysypisk śmieci. W trakcie badania jej właściwości, w 2018 r., naukowcom udało się ulepszyć wykorzystywany przez nią enzym, tworząc tym samym nowy sposób na rozkładanie plastikowych butelek PET.
Kolejny zmutowany enzym został stworzony w 2020 r. przez firmę Carbios, który rozkłada plastikowe butelki do recyklingu w ciągu kilku godzin. Niemieccy naukowcy odkryli również bakterię żywiącą się toksycznym plastikowym poliuretanem, który zwykle trafia na wysypiska śmieci.
Odkrycie tak wielu nowych enzymów daje nam ogromne możliwości do prowadzenia dalszych eksperymentów, w trakcie których zapewne wybierzemy te najskuteczniejsze, być może dodatkowo je zmodyfikujemy i zaczniemy wykorzystywać w procesie biodegradowania plastikowych odpadów.
