Japońskie ministerstwo zdrowia w czasie panelu, który odbył się 5 marca tego roku wyraziło zgodę na przeprowadzenie badań klinicznych nad pierwszym na świecie przeszczepem komórek rogówki oka wyhodowanej z ludzkich iPS, czyli niezróżnicowanych, pluripotencjalnych komórek macierzystych uzyskanych z komórek zróżnicowanych.
Ciężka choroba
Zespół pod kierownictwem Kohji Nishidy, profesora okulistyki z uniwersytetu w Osace, przeprowadzi pierwszy przeszczep rogówki oka z wykorzystaniem tej metody najwcześniej w czerwcu tego roku. Badaniom prowadzonym przez grupę naukowców poddani zostaną czterej pacjenci. Cierpią oni na zaburzenie funkcjonowania komórek macierzystych w nabłonku rogówki oka. Choroba powoduje utratę komórek w oku, które odpowiadają za regenerację rogówki po urazie lub infekcji. Schorzenie prowadzi do znacznego osłabienia wzroku, a nawet ślepoty. Obecne leczenie tego schorzenia polega na przeprowadzeniu operacji przeszczepienia rogówki pochodzącej od osoby zmarłej. Niestety ciągle brakuje tych organów. Obecnie w Japonii około 1600 pacjentów czeka w kolejce na ten zabieg. Nowa metoda leczenia może być szansą dla takich osób na powrót do zdrowia.
Nowa metoda szansą na wyleczenie
W trakcie badań naukowcy zamienią komórki iPS pochodzące od osób trzecich w komórki rogówki oka. Następnie z 3-4 milionów komórek utworzą „płachtę” o grubości 0,05 milimetra, którą lekarze przeszczepią na oko pacjenta. Jeżeli wszystko pójdzie dobrze, „płachta” pozwoli na trwałą produkcję komórek rogówki oka i odzyskanie wzroku przez chorych. Konwencjonalne przeszczepy wiążą się z ryzykiem odrzucenia, ponieważ wraz z organem pochodzącym do denata do ciała biorcy przedostają się obce komórki odpornościowe. „Płachty” używane w nowej metodzie, nie zawierają takich jednostek. Dlatego mają większe szanse na przyjęcie przez organizm pacjenta.
Jednak japońskie ministerstwo zdrowia wydało swoją zgodę pod pewnymi warunkami. Resort wymaga od zespołu badawczego sporządzenia raportu, który przedstawią na następnym panelu. Odbędzie się to za pół roku po przeprowadzeniu dwóch pierwszych przeszczepów rogówki oka. Jeżeli ministerstwo nie będzie miało żadnych zastrzeżeń, naukowcy będą mogli przeprowadzić kolejne dwie operacje. Jeżeli wszystko zakończy się sukcesem, zespół rozpocznie testy kliniczne. Następnie w ciągu kolejnych 5 lub 6 lat będzie starał się o uzyskanie rządowego pozwolenia na produkcję i sprzedaż regeneracyjnych produktów medycznych, wykorzystujących tę technologię.
Komórki iPS, które mogą odtworzyć dowolną tkankę ludzkiego ciała zostały rozpoznane przez Shinyę Yamanakę z uniwersytetu w Kioto. Za swoją pracę otrzymał Nagrodę Nobla w 2012 roku. Pierwsza na świecie operacja z wykorzystaniem komórek iPS odbyła się w 2014 roku. Wykonał ją wspierany przez rząd Instytut Riken. Przeszczepiono wówczas siatkówkę kobiecie, która cierpiała na spowodowane podeszłym wiekiem zwyrodnienie plamki żółtej.
