Archeologia to nauka niemal detektywistyczna. Naukowcy szukają śladów przeszłości i starają się zrozumieć, skąd wzięły się monumenty oraz artefakty, którymi zachwycamy się dzisiaj.
Egipskie piramidy to jeden z najbardziej oczywistych przykładów zagadek archeologicznych. Ale poza nimi, na świecie jest mnóstwo obiektów i artefaktów, nad którymi głowią się najwybitniejsi naukowcy. Oto 7 tych, które wciąż zaskakują.
Kamienne kule z Kostaryki
Kamienne kule z Kostaryki to monolityczne rzeźby o owalnym kształcie, wykonane przez człowieka. Mają one od kilku centymetrów do ponad 2 m średnicy. Tubylcy nazywają je Las Bolas (dosłownie: Kule). Pochodzą one już z 600 r. p.n.e. i są dziełem cywilizacji prekolumbijskiej. Większość z nich jest wykonana z gabbro, skały zbudowanej ze stopionej magmy.
Jak powstały Las Bolas? Ich twórcy prawdopodobnie wyrzeźbili ich doskonały kształt przy pomocy innych małych kamieni. Niektórzy naukowcy uważają, że kule mogły wskazywać drogę do miejsc kultu lub być używane do celów astronomicznych. Nie wiadomo jednak tego na pewno. Ludzie z Chibchan, którzy kiedyś zamieszkiwali Kostarykę, zniknęli po hiszpańskiej konkwiście.
Mechanizm z Antykithiry
Mechanizm z Antykithiry to starożytny mechaniczny przyrząd zaprojektowany do obliczania pozycji ciał niebieskich. Znaleziono go we wraku greckiego statku towarowego liczącego co najmniej 2000 lat, spoczywającego obok wyspy Antykithira. Artefakt datuje się na lata 150-100 p.n.e.
Mechanizm z Antykithiry jest zrobiony z brązu i jest to rodzaj astrolabium nawigacyjnego, chociaż nieprzypominającego podobne przyrządy. Naukowcy nie mają pewności, jak mechanizm ten miał działać. Wciąż jest to najbardziej wyrafinowane urządzenie, jakie kiedykolwiek znaleziono z tego okresu, poprzedzające kolejne zbudowane 1000 lat później.
Atlantyda
Atlantyda to mityczna kraina, która miała być miejscem istnienia rozwiniętej cywilizacji. Została ona jednak zniszczona przez serię trzęsień ziemi i zatopiona przez wody morskie. Atlantydę jako jeden z pierwszych autorów opisał Platon w 360 r. p.n.e.
Atlantyda według doniesień została już odkryta na Bahamach, na greckich wyspach, Kubie, a nawet Japonii. Archeolodzy tymczasem debatują nad faktycznym historycznym istnieniem wyspy, jak również jej najbardziej prawdopodobnym położeniem. Najbardziej racjonalną wydaje się teoria, że mityczną Atlantydą jest współczesna Kreta. Zagłada kultury minojskiej przypomina kataklizm opisany przez Platona. Podczas erupcji wulkanu na Thirze powstało gigantyczne tsunami, które zniszczyło portowe miasta Krety i zahamowało handel morski. Ogromne ilości pyłu wyrzucone do atmosfery doprowadziły do zmian klimatycznych trwających 10 lat.
Stonehenge
Stonehenge to jedna najsłynniejszych budowli megalitycznych na świecie, a bez wątpienia najbardziej popularna w Europie. Pochodzi z epok neolitu i brązu, jest położona ok. 13 km od miasta Salisbury w hrabstwie Wiltshire w południowej Anglii. Prawdopodobnie była związana z kultem Księżyca i Słońca.
Krąg z kamieni został zbudowany ok. 4000 lat temu i był imponującym wyczynem prymitywnych ludzi, którzy go wznieśli. Żadna z teorii dotyczących pierwotnego przeznaczenia Stonehenge nie została do tej pory potwierdzona.
Arka Przymierza
Arka Przymierza to legendarny artefakt, w którym rzekomo przechowywane były tablice z Dekalogiem. Miała postać złotej, inkrustowanej drewnianej skrzyni. W starożytności ta święta skrzynia była przechowywana w Pierwszej Świątyni w Jerozolimie – ta jednak została zniszczona w 587 r. p.n.e. przez króla Nabuchodonozora II. Nikt nie wie,, co stało się wtedy z Arką.
Do tej pory nikt nie trafił na żadne ślady Arki Przymierza (poza Indianą Jonesem). Niektóre starożytne doniesienia sugerują, że skrzynia trafiła do Babilonu. Inni twierdzą, że zakopano ją gdzieś w Jerozolimie, a jeszcze inni, że po prostu została pogrzebana pod gruzami Pierwszej Świątyni. Współcześni archeolodzy podejrzewają, że Arka Przymierza znajduje się gdzieś w Etiopii.
Göbekli Tepe
Ludzie najpierw osiedlali się w stałych miastach, a następnie budowali świątynie, począwszy od 8000 r. p.n.e. Ale czy na pewno? Niesamowite odkrycie dokonane w 1994 r. w Göbekli Tepe, stanowiska archeologicznego w bezpośrednim sąsiedztwie kurdyjskiej wioski Xirabreşk, rodzi nowe pytania o ewolucję cywilizacji.
Göbekli Tepe to zbiór owalnych budowli megalitycznych (kamiennych filarów z wyrzeźbionymi wizerunkami zwierząt). Jest to najstarsze znane miejsce kultu stworzone przez człowieka – jego powstanie datuje się na 10 000 r. p.n.e. Zebrane dowody wskazują, że ludzie, którzy wznieśli megality, byli półnomadzkimi myśliwymi, prawdopodobnie nieznającymi rolnictwa, które narodziło się pięć wieków później.
Manuskrypt Wojnicza
Manuskrypt Wojnicza jest pergaminową księgą oprawioną w skórę, która składała się pierwotnie ze 136 dwustronnie zapisanych kart – dzisiaj przetrwało 120 z nich. Odkrytą przez Michała Wojnicza w 1912 r. księga została napisana nieznanym alfabetem i ilustrowana wieloma rysunkami – od kobiecych aktów po schematów leczniczych ziół czy znaków zodiaku.
Księga ma ok. 600 lat i prawdopodobnie powstała w Europie Środkowej. Wielu naukowców twierdzi, że to renesansowe oszustwo pełne niezrozumiałych, nic nie znaczących słów. Są jednak i tacy, którzy twierdzą, że treści Manuskryptu Wojnicza są zapisane w nieznanym współczesnym ludziom języku. Inni twierdzą, że księga zawiera kod, który jeszcze nie został złamany.
