Do tej pory naukowcy poznali prawie 1000 dinozaurów, ale tylko kilka z nich wyróżnia się na tle pozostałych – rozmiarem, wyglądem czy okrucieństwem. Oto 10 najdziwniejszych dinozaurów znanych paleontologom.
Amargazaur
Jak na zauropoda (dinozaura poruszającego się na czterech kończynach), amargazaur był naprawdę mały. Osobnik dorosły mierzył 8-9 m długości i ważył ok. 2,5 tony. Tym, co wyróżnia go spośród innych dinozaurów są ostre kolce umieszczone na szyi, które wyewoluowały jako cecha wyselekcjonowana płciowo. Samce z bardziej widocznymi kolcami były bardziej atrakcyjne dla samic w okresie godowym. Możliwe też, że kolce amargazaura podtrzymywały cienki płat skóry lub tłustego mięsa, podobny do tylnego żagla nieco późniejszego mięsożernego spinozaura.
Oryktodrom
Oryktodrom to rodzaj ornitopoda żyjącego na początku późnej kredzie w Ameryce Północnej. Oryktodrom jest pierwszym znanym dinozaurem kopiącym nory. Dinozaury te prawdopodobnie kopały nory i prowadziły przynajmniej częściowo podziemny tryb życia, na co wskazuje odnalezienie holotypu i paratypu w pozostałościach wydrążonego tunelu, odpowiadającego rozmiarami dinozaurom. Cechy pyska, obręczy barkowej, miednicy wspierają hipotezę o kopaniu nor przez oryktodromy, podczas gdy kończyny miały proporcje typowe dla zwierząt kursorialnych (biegających). Nazwa Oryctodromeus w języku greckim oznacza „kopiący biegacz”, natomiast nazwa gatunkowa gatunku typowego, cubicularis – „z legowiska”, co odnosi się do zasiedlania nor w ziemi przez oryktodromy.
Notronych
Notronych to rodzaj teropoda z rodziny terizinozaurów żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszej Ameryki Północnej. To pierwszy dinozaur z rodziny terizinozaurów odkryty w Ameryce Północnej – wcześniej paleontolodzy uważali, że gady te występują tylko w Azji. Notronych był roślinożercom, co jest dość dziwnym wyborem, zwłaszcza, że dinozaur wywodzi się z tej samej ewolucyjnej linii, co tyranozaury i raptory.
Rhinorex
Rhinorex to rodzaj ornitopoda z rodziny kaczodziobych. Ten hadrozaur miał ogromny, mięsisty, wypukły „nochal”, którego prawdopodobnie używał do sygnalizowania innym członkom stada zbliżającego się niebezpieczeństwa, a także przyciągania przedstawicieli płci przeciwnej w okresie godowym. Skamieniałości dinozaura nieznanego wcześniej nauce znaleziono w Ameryce Północnej, w środkowym Utah, na terenie hrabstwa Grand, w obrębie Book Cliffs i Thompson Canyon.
Yutyrannus
Jak wyglądałby Tyrannosaurus rex pokryty piórami? Prawdopodobnie tak, jak Yutyrannus, niedawno odkryty tyranozaur z wczesnej kredy, który uzupełniał swoją dwutonową masę o pierzaste pokrycie, którego nie powstydziłby się Wielki Ptak. Co dziwniejsze, istnienie Yutyrannusa oznacza, że wszystkie tyranozaury były pokryte piórami na pewnym etapie swojego cyklu życiowego – nawet wielki, wściekły T.rex, którego pisklęta mogły być równie milutkie jak nowo narodzone kaczątka.
Kulindadromeus
Przez dziesiątki lat przed odkryciem Kulindadromeusa paleontolodzy trzymali się jednej zasady, zgodnie z którą jedynymi dinozaurami, które miały pióra, były małe, dwunożne, mięsożerne teropody (dwunożne dinozaury) z okresu jurajskiego i kredowego. Jednak kiedy w 2014 r. ogłoszono światu istnienie Kulindadromeusa, pojawił się pewien problem. Ten pierzasty dinozaur nie był bowiem teropodem, lecz małym, dwunożnym, roślinożernym ornitopodem, o którym wcześniej zakładano, że ma łuskowatą, jaszczurkowatą skórę. Jeśli Kulindadromeus miał pióra, mógł być też ciepłokrwisty, co wymagałoby napisania na nowo kilku książek o dinozaurach.
Stygimoloch
Już sama jego nazwa, którą można z grubsza przetłumaczyć z greckiego jako „ciernisty diabeł”, dobrze oddaje naturę stygimolocha. Dinozaur ten miał największy, najbardziej kościste rogi, służące i do ozdoby, i do walki, ale tylko między członkami stada. Samce przypuszczalnie uderzały się nawzajem głowami, czasem pozbawiając się przytomności, walcząc tym samo o prawo do kopulacji z samicami. Stygimoloch żył w epoce późnej kredy (68-65 mln lat temu) na terenach Ameryki Północnej. Długość ciała do 3 m, wysokość ok. 1,7 m, masa ok. 70 kg. Jego szczątki znaleziono w USA (stany Montana, Wyoming).
Kosmoceratops
Grecki rdzeń „kosmo” nie oznacza bynajmniej „kosmiczny”, a „ozdobny”, a to dobrze opisuje dinozaura, który miał psychodeliczny wręcz wachlarz falbanek, klap i rogów. Spośród wszystkich znanych dinozaurów Kosmoceratops miał w największym stopniu zdobioną czaszkę. Tajemnicą dziwacznego wyglądu Kosmoceratopsa jest to, że ten ceratops żył na stosunkowo odizolowanej wyspie późnej kredy Ameryki Północnej – Laramidii – i dzięki temu mógł swobodnie ewoluować w swoim kosmicznym kierunku.
Concavenator
Concavenator to naprawdę dziwny dinozaur z dwóch powodów. Po pierwsze, ten mięsożerca był obdarzony dziwnym, trójkątnym garbem na środku grzbietu, który mógł podtrzymywać ozdobny żagiel ze skóry i kości, lub mógł być po prostu dziwnym, trójkątnym garbem. Guzki obecne na kości łokciowej mogą stanowić miejsce przyczepu protopiór, co w razie potwierdzenia oznaczałoby, że Concavenator jest najdalej spokrewnionym z ptakami ze znanych pierzastych teropodów.
Qianzhousaurus
Qianzhousaurus lepiej znany jako „Pinocchio Rex”, był w rzeczywistości tyranozaurem z długim, spiczastym, krokodylo-podobnym pyskiem przypominającym zupełnie inną gałąź rodziny teropodów – spinozaury. Wiemy, że dinozaury takie jak Spinosaurus i Baryonyx miały wydłużone pyski, ponieważ żyły nad (lub w) rzekach i polowały na ryby. Ewolucyjne uzasadnienie wydłużonego pysku u Qianzhousaurusa jest nieco bardziej niepewne, gdyż ten dinozaur z późnej kredy żywił się wyłącznie zdobyczą lądową. Najbardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem jest dobór płciowy; samce z większymi pyskami były bardziej atrakcyjne dla samic w okresie godowym.
