Naukowcy wiedzą coraz więcej o tym, jakie kosmiczne skały w przeszłości uderzały w naszą planetę, ale teraz mogą pójść o krok dalej: zidentyfikować konkretne marsjańskie kratery, z których pochodzą meteoryty.
Twórcy nowej metody identyfikacji opisali swoje dokonania na łamach Nature Communications. Naukowcy dowiedzieli się między innymi, że marsjańskie meteoryty pochodzą z krateru Tooting, znajdującego się w rejonie Tharsis na Marsie. Krater ten ma 28 kilometrów średnicy i 1200 metrów głębokości. Co ciekawe, jego wiek to zaledwie milion lat – „zaledwie” w geologicznej skali czasowej, rzecz jasna.
Czytaj też: Domy na Marsie. NASA wybrała potencjalne schronienia dla kolonizatorów
Dopóki próbki marsjańskich skał zebranych przez łazik Perseverance nie zostaną dostarczone na Ziemię, dopóty meteoryty pochodzące z Czerwonej Planety będą naszymi jedynymi fragmentami tamtejszych skał. Łącznie wyróżnia się pięć kategorii marsjańskich meteorytów, a jedną z nich stanowią tzw. shergottyty, tworzące około 75% próbek znajdowanych na Ziemi.
Naukowcy od lat badają źródło pochodzenia shergottytów, a ich szczególną uwagę przykuwa wiek tych skał. Do ich krystalizacji miałoby bowiem dojść około 180 milionów lat temu, co jest niezgodne z wynikami badań dotyczących powierzchni Marsa. Badane przez autorów próbki pochodzą z krateru Tooting w regionie Tharsis, który jest z kolei wulkanicznym płaskowyżem zawierającym trzy wulkany tarczowe. Pozwala to sądzić, że magma z tamtejszych wulkanów gromadziła się przez miliony bądź miliardy lat, prowadząc do powstania regionu Tharsis. Oznaczałoby to, iż erupcje na Marsie mogły zachodzić zaledwie 300 milionów lat temu.
Dokonując mapowania marsjańskich kraterów, naukowcy skorzystali z uczenia maszynowego. W ten sposób stworzyli bazę danych liczącą 90 milionów takich formacji, a pomógł odpowiednio przeszkolony algorytm. Symulacje wykazały, że nie wszystkie odłamki wyrzucone w powietrze na skutek kolizji przyjmą formę meteorytów. Mogą one opaść z powrotem na powierzchnię. W przypadku fragmentów skał, którym „udało się” uciec w przestrzeń kosmiczną, powstałe kratery musiały mieć co najmniej 3 kilometry średnicy. Pozostałe odłamki, opadając, tworzą natomiast tzw. kratery wtórne, który zanikają mniej więcej po 50 mln lat.
Czytaj też: Jak lepiej poznać Układ Słoneczny? Naukowcy analizują magnetyzm meteorytów
Shergottyty mają około 1,1 miliona lat, dlatego ich krater „główny” powinien być otoczony szeregiem mniejszych kraterów wtórnych. Korzystając ze wspomnianej bazy danych obejmującej kratery, naukowcy byli w stanie precyzyjnie zlokalizować miejsce pochodzenia meteorytów. Algorytm, z którego korzystali, ma być natomiast dalej usprawniany i powinien jeszcze niejednokrotnie pomóc astronomom.
