Bambus, kimono, groch, kurczaki z KFC. Święta w Japonii obchodzi się na wiele różnych sposobów. Niektóre są hucznie celebrowane w całym kraju, inne tylko w niektórych jego regionach. Jedne są zakorzenione od stuleci w tradycji, drugie pojawiły się wraz z poznaniem kultury Zachodu. Jednak to co łączy te wszystkie święta, to ciekawe obrządki, którym warto się bliżej przyjrzeć.
Oshōgatsu
Oshōgatsu lub shōgatsu, czyli obchody nowego roku to bardzo ważne święto. Okres wolny od pracy trwa od 1 do 3 stycznia. Całe rodziny zbierają się razem, by wspólnie świętować nastanie nowego roku.
W Japonii wierzy się, że wszystkie sprawy powinno załatwić się przed początkiem nowego roku. Z tej okazji często organizuje się przyjęcia bonenkai, czyli „przyjęcia na zapomnienie roku”, w trakcie których zostawia się wszystkie smutki i problemy za sobą.
Na ten okres domy są sprzątane i dekorowane stroikami wykonanymi z sosny, bambusa i śliwy.
W Sylwestra tradycyjnie spożywa się gryczany makaron, czyli toshikoshi soba, który symbolizuje długowieczność. Tego dnia bardzo popularne jest również oglądanie muzycznego programu „kohaku uta gassen”, w którym występują popularni japońscy artyści muzyki pop. O północy we wszystkich buddyjskich świątyniach w Japonii mnisi uderzają w dzwony 108 razy, co symbolizuje 108 grzechów uznawanych w buddyzmie oraz ma na celu pozbycie się 108 ziemskich pragnień, ukrytych w każdym Japończyku.
Uważa się, że pierwszy stycznia najlepiej zacząć, podziwiając wschód słońca, symbolizujący cały nowy rok. Cały dzień powinien być pełen radości, wolny od złości i stresu, a całe otoczenie powinno być czyste i nie powinno się wtedy pracować.
Od 1 do 3 stycznia Japończycy odwiedzają świątynie, shintoistyczne lub buddyjskie. Najpopularniejsze przybytki, takie jak np. Świątynia Meiji w Tokio, mogą zostać odwiedzone nawet przez kilka milionów ludzi w czasie tych trzech dni.
Potrawy jakie spożywa się w trakcie oshogatsu nazywane są osechi-ryōri lub po prostu osechi. Najpopularniejsze są ozoni, czyli zupa z ryżowymi ciastkami mochi oraz innymi składnikami, których różnorodność często zależy od regionu kraju oraz otoso, czyli słodkie wino ryżowe. Współcześnie często je się również sushi.
Kolejnym powszechnym zwyczajem jest wysyłanie noworocznych pocztówek. Poczta w Japonii zobowiązuje się do dostarczenia ich dokładnie pierwszego stycznia.
Japończycy mają również tradycję by w Nowy Roku dawać dzieciom prezenty w postaci pieniędzy, co nazywane jest otoshidama. Podarunek dawany jest w specjalnych kopertach zwanych pochibukuro. Otrzymywana kwota zależy od wieku dziecka, ale zwykle jest to ok. 10,000 jenów, czyli jakieś 380 zł.
Setsubun
Setsubun to festiwal, odbywający się 3 lub 4 lutego, na dzień przed początkiem wiosny według japońskiego kalendarza księżycowego. Jest to praktykowany od wielu stuleci rytuał wypędzania demonów, zła i chorób z danej miejscowości lub regionu.
Współcześnie polega on na tym, że jedna osoba przebiera się za demona, a inne rzucają w nią grochem lub fasolą. Towarzyszy temu często okrzyk „Oni wa soto! Fuku wa uchi!”, co można przetłumaczyć na „Demon na zewnątrz! Szczęście do środka!”. Po rytuale powinno pozbierać się tyle rozrzuconych ziaren, ile ma się lat.
Hina matsuri
3 marca obchodzone jest hina matsuri, czyli święto dziewcząt. Rodzice życzą wtedy córkom szczęśliwego i udanego życia.
Przed domem wystawia się hina-ningyo, czyli specjalny zestaw lalek. Minimalny zestaw to lalki cesarza i cesarzowej, a pełny składa się z 17 elementów, czyli cesarskiej pary, trzech dam dworu, pięciu muzyków, dwóch ministrów i trzech strażników. Wszystkie figurki ułożone są na półkach pokrytych czerwonym materiałem i ubrane w stroje, nawiązujące do okresu Heian. Lalki są bardzo drogie i trzeba o nie starannie dbać, ponieważ istnieje przesąd, że do zaniedbanej lalki może wejść demon.
Podczas hina matsuri organizowane są często przyjęcia dla dziewczynek, w czasie których je się różne słodkości przygotowane na tę okazję. Są to m.in. ryżowe ciasteczka hishimochi, chirashi-zushi, sakura-mochi oraz shiro-zake, czyli słodkie, białe ryżowe wino.
Hanami
Hanami może przetłumaczyć jako „oglądanie kwiatów kwitnącej wiśni”. Wiąże się z tym hana matsuri, czyli festiwal, który obchodzi się od końca marca do połowy kwietnia w zależności od pory kwitnięcia wiśni w danym regionie.
Hanami jest proste w świętowaniu. Polega po prostu na oglądaniu kwitnących kwiatów, podziwiając przy tym ich piękno i ulotność. Często w parkach lub ogrodach organizowane są pikniki, podczas których ludzie oglądają kwitnące drzewa, racząc się przy okazji przygotowanym wcześniej jedzeniem i alkoholem.
Kodomo no hi
Kodomo no hi, czyli dzień dziecka obchodzi się 5 maja. Wtedy również przypada dzień chłopca (Tango no Sekku). Rodzice modlą się za zdrowie i przyszłe sukcesy swoich synów. Przed domem wystawia się lalki samurajów. A na dachu wiesza się koinobori, czyli lekki latawce w kształcie karpi, które symbolizują każdego członka rodziny.
Shichi-go-san
15 listopada to dzień kiedy odbywa się specjalna uroczystość dla dzieci w wieku 3, 5 i 7 lat. Dziewczynki w wieku 3 i 7 lat oraz chłopców w wieku 5 i 7 lat przebiera się w tradycyjne japońskie kimono i zabiera do chramu. Rodzice modlą się w świątyni o dobre zdrowie i rozwój swoich dzieci.
Dzieci dostają długie cukierki, które noszą w specjalnych torebkach udekorowanych wizerunkiem żółwi i żurawi, symboli długowieczności.
Kurismasu (Christmas)
Japończycy również obchodzą Święta Bożego Narodzenia. Jest to jednak bardziej okazja do spotkania w gronie najbliższych i spędzenia miło czasu niż święto religijne. Często Wigilia jest popularniejsza od samej Gwiazdki, ponieważ 24 grudnia uznaje się za dzień bardzo romantyczny, przeznaczony specjalnie dla par. Zakochani spotykają się wtedy, wręczają sobie prezenty i spędzają miło wieczór.
Najpopularniejszym jedzeniem w święta jest kurczak z KFC oraz ciasto truskawkowe z bitą śmietaną.
Świąt i rytuałów w Japonii jest jeszcze dużo, dużo więcej. Wymienione w tym artykule przykłady to tylko najbardziej znane zwyczaje. W całym kraju jest mnóstwo rożnych obrzędów związanych z daną religią lub regionem, z którymi na pewno warto się zapoznać.
Bibliografia:
- http://www.japan-guide.com/e/e2064.html
- http://www.japan-guide.com/e/e2285.html
- http://www.obliczakultury.pl/publicystyka/obyczaje-swiata/1980-hina-matsuri-japonia-swieto-dziewczat
- http://www.japan-guide.com/e/e2281.html
- http://www.japan-guide.com/e/e2011_how.html
- http://www.japan-guide.com/e/e2282.html
- http://www.whychristmas.com/cultures/japan.shtml
Źródła zdjęć:
- http://yokosojapan.co.jp/gion-matsuri/
- https://pl.pinterest.com/pin/439663982351850645/
- https://en.wikipedia.org/wiki/Japanese_New_Year
- https://directjapan.wordpress.com/2013/12/30/oshogatsu-new-year-in-japanese-style/
- http://www.japanculture-nyc.com/2015/02/27/a-celebration-of-girls-on-hina-matsuri/
- http://www.keyword-suggestions.com/c2V0c3VidW4/
- http://matsuricon.org/hinamatsuri-%E9%9B%9B%E7%A5%AD%E3%82%8A/
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Hanami
- http://lang-8.com/lisa_japan/journals/896960
- https://grittymonkey.wordpress.com/2012/01/15/shichi-go-san-2/
- https://en.wikipedia.org/wiki/Christmas_traditions
