Dziś na testy idzie kolejna wersja chłodzenia AIO od Arctic, a mianowicie model Liquid Freezer III 280 mm w wersji Black, bez podświetlenia ARGB. Sprawdźmy zatem jak chłodzenie to wypadnie w testach na tle rywali. Zapraszamy.
SPECYFIKACJA TECHNICZNA
- Rodzaj chłodzenia – wodne
- Wymiary z wentylatorami – 317 x 138 x 65,5 mm
- Wymiary radiatora – 317 x 138 x 38 mm
- Materiał radiatora – aluminium
- Podstawa chłodzenia – miedź
- Wentylatory – Arctic P14 PWM
- Maksymalny przepływ powietrza – 72.8 CFM
- Maksymalny przepływ powietrza – 123.76 m3/h
- Liczba wentylatorów – 2 x 140 mm
- Kontrola obrotów – PWM
- Prędkość obrotowa – 200 / 1700 RPM
- Rodzaj łożyska – Fluid Dynamic Bearing
- Złącze – 4-pin PWM
- Napięcie zasilające – 12 V
- Prąd zasilający – 0.12 A
- Podświetlenie – brak
- Maksymalna wysokość pamięci RAM – bez ograniczeń
- Zewnętrzna średnica węży – 12.4 mm
- Wewnętrzna średnica węży – 6 mm
- Długość węży – 450 mm
- Miedziana podstawa
- Waga – 1705 gram
- Kompatybilność – 1700 / 1851 / AM5 / AM4
- Dołączone akcesoria – pasta termoprzewodząca MX-6 0.8 g / śrubki montażowe
- Gwarancja – 24 miesiące (gwarancja producenta)
1. OPAKOWANIE / WYPOSAŻENIE
Opakowanie chłodzenia Arctic Liquid Freezer III 280 mm Black jest stosunkowo kompaktowe, co może początkowo wprowadzać w błąd co do rozmiaru chłodzenia. Z racji małych wymiarów pudełka, miałem chwilową wątpliwość, czy przypadkiem nie otrzymałem wersji 240 mm, a nie 280 mm. Jednak taka konstrukcja opakowania ma swoje uzasadnienie.
Zmniejszenie objętości pudełka pozwala na bardziej efektywne pakowanie, zmniejszając koszty transportu – kluczowy element dla Arctic, który jest znany z przystępnych cen swoich produktów.
W zestawie, poza chłodzeniem, znajdziemy:
- 8x śruby do wentylatorów,
- 8x śruby do radiatora,
- 8x krótkie śruby wentylatorów,
- 8x podkładki,
- 4x ramki kontaktowe Intel LGA1700,
- 4x dystanse,
- 4x śruby AMD,
- 2x uchwyty montażowe AMD,
- 2x wentylatory P12 120 mm,
- 1x wkrętak T20,
- 1x ramka kontaktowa CPU,
- 1x kabel PWM all-in-one,
- 1x kabel do indywidualnej kontroli PWM.
Jednym z interesujących elementów zestawu jest ramka kontaktowa, która dla procesorów Intel Socket 1700 stanowi alternatywę dla oryginalnego mechanizmu zaciskowego (ILM). Tego typu rozwiązanie zmniejsza ryzyko nierówności na heatspreadera, co pozwala na lepszy kontakt procesora z powierzchnią chłodzenia, przekładając się na niższe temperatury pod obciążeniem.
2. OMÓWIENIE AIO
Blok chłodzenia jest wykonany z miedzi, co gwarantuje dobry transfer ciepła. Węże wodne zostały pokryte jednolitym białym materiałem, który skrywa przewody wentylatorów. Ich średnica wynosi 6 mm, a elastyczność, choć nie najwyższa, jest wystarczająca do montażu w większości obudów. Zastosowanie obracanych złącz węży ułatwia montaż i dopasowanie do potrzeb systemu.
Radiator ma o 23% większą powierzchnię chłodzenia, co poprawia wydajność i stabilność systemu, pomagając zarządzać szczytowymi temperaturami.
Arctic zdecydowanie postawił na nieco nowatorskie podejście do konstrukcji chłodzenia. Blok pompy, będący sercem systemu, jest umieszczony z boku, co pozwoliło na optymalizację przestrzeni i zwiększenie miejsca dla większego wentylatora VRM. Co ciekawe, wentylator VRM jest połączony bezprzewodowo z pompą, a jego montaż nie wymaga śrub.
Pompa w nowym modelu ma zwiększoną wydajność – jej maksymalna prędkość wynosi teraz 2800 rpm (od 800 do 2800 obr./min przy 0.35 A przy 12 V DC), co stanowi wzrost o 40% w porównaniu do poprzedniego modelu.
Zdejmowalny wentylator pompki kręci się w przedziale od 400 do 2500 obr./min przy 0.05 A przy 12 V DC. Aby zapewnić nieograniczony przepływ powietrza, na ramie wokół wbudowanego wentylatora znajdują się duże wycięcia.
Pod względem połączeń elektrycznych, Arctic zastosował 7 pozłacanych styków, które zapewniają solidne połączenie z VRM. Pompa jest zasilana i sterowana za pomocą 8-pinowego kabla.
Arctic w modelu Freezer III zastosował miedzianą podstawę o wymiarach 40 x 44 mm, która ma taki sam rozmiar jak w chłodnicach LF-II. Ale elementy wewnętrzne zimnej płyty zostały przeprojektowane.
Jeżeli pamiętacie serię Liquid Freezer II, a zapewne ją pamiętacie, to Arctic posłuchał głosów klientów i zmienił opcję sterownia prędkościami wentylatorów, pompki oraz nawet opcję sterowania prędkością wentylatorem VRM, który umieszczony jest standardowo na pompce układu. Wcześniej mieliśmy jeden kabel 4-pinowy, który regulował prędkość całego układu. W nowej odsłonie Liquid Freezer III 280 zaszły wielkie zmiany. Arctic dał nam wybór.
Mamy możliwość podłączenia cełego układu jednym przedowem jak wcześniej. Podłączanie to ułatwia sterowanie pompą, układem VRM i wentylatorami chłodnicy za pomocą jednego ustawienia krzywej PWM. Dla bardziej zaawansowanych użytkowników, Arctic dodał również opcję sterowania rozdzielonego dla pompki, wentylatora VRM oraz wentylatorów zamontowanych na chłodnicy.
Możemy podłączyć zasilanie pompki, wentylatora VRM oraz wentylatorów pod 3 osobne złącza na płycie głównej, dzięki czemu przejmiecie pełną kontrolę na prędkościami, wydajnością i kulturą pracy. Macie pełen dostęp, aby dopasować sobie idealnie pracę całego układu Arctic Liquid Freezer III 280.
3. INSTALACJA CHŁODZENIA W OBUDOWIE
Instalacja chłodzenia Arctic Liquid Freezer III 280 mm ARGB w obudowie jest stosunkowo prosta. Zacznijmy od przygotowania pompy. Jeśli planujemy montaż w systemie AMD, podłączamy odpowiednie kable PWM lub oddzielne złącza sterujące.
Po zamocowaniu uchwytów montażowych na płycie głównej AMD, nałóż pastę termoprzewodzącą i zamontuj pompę na przygotowanych uchwytach. Uchwyt montażowy jest oznaczony literami L (lewy) i R (prawy), co upraszcza montaż.
Wentylator VRM należy umieścić na pompie. Jego montaż jest wyjątkowo łatwy dzięki zastosowaniu magnesów, które przyciągają wentylator do odpowiedniego miejsca. Po zamontowaniu bloku pompy i wentylatora VRM, można przystąpić do montażu radiatora w obudowie. Wentylatory radiatora są już fabrycznie zamontowane, więc proces ten jest bezproblemowy.
Podczas instalacji warto zwrócić uwagę na gwinty w pompie – choć montaż jest łatwy, skrócone gwinty mogłyby nieco ułatwić wkręcanie śrub.
4.PLATFORMA TESTOWA / METODYKA TESTOWA
- Procesor: AMD Ryzen 7 2700 GHz 3.2/4.1 GHz @ 4.0 GHz 1.30v
- Płyta główna: Gigabyte B450 Aorus Elite
- Pamięć RAM: 16 GB Patriot Viper DDR4 3000 MHz CL16
- Karta graficzna: ASUS GeForce GTX 950 DirectCu II Strix OC 2 GB
- Nośnik danych: SSD Plextor M6V 128 GB
- Zasilacz: Chieftec GPS-500A8 500W
- Monitor: AOC 24G2ZU
- System: Windows 11 23H2
Jak przeprowadzano testy?
- obudowa Genesis Diaxid 605F była zamknięta.
- podczas testów, obroty wentylatorów w obudowie / na karcie graficznej ustawiłem na sztywno na poziomie 30%.
- pasta termoprzewodząca użyta do testów to Arctic MX6, którą wcześniej wygrzewałem po każdej aplikacji metodą na „ziarnko grochu” (tak jest w przypadku testów każdego chłodzenia)
- Testy temperatur procesora przeprowadziłem z wykorzystaniem programu Prime 95 (test Small FTT). Procesor w Prime95 jest obciążony w 100%, a sam test trwa 20-25 minut, po których następuje 10 minut wychłodzenia a potem przeprowadzam kolejny 20-25-minutowy finalny test pomiarowy.
- wartości temperatury odczytywane są z programu pomiarowego HWiNFO
- pokazane na wykresach wyniki to maksymalne wartości uzyskane podczas testów.
- temperatura otoczenia podczas testów na ogół jest zmienna, w zależności od konkretnego dnia jak i samej pory w trakcie dnia (choć w 99% przypadków oscyluje w przedziale 22.5-23 stopni C.). Dlatego aby nie miała ona decydującego wpływu na wyniki, to na wykresach uwzględniłem Deltę (jest to różnica temperatury otoczenia oraz testowanego podzespołu).
- testy głośności przeprowadzam decybelomierzem Benetech GM1351 (30 dBA-130 dBA). Minimalny poziom, jaki zmierzyłem w pomieszczeniu testowym wynosił 38 dBA (godziny 21-23.00+). Dlatego też, jeśli na wykresie głośności widzicie tę, lub niewiele wyższą wartość, to znaczy, że wentylator/y (głównie na obrotach minimalnych) był/y praktycznie niesłyszalne.
- nie robię testów głośności przy określonym, uśrednionym poziomie głośności (np. przy 36, 37, 38 dB), ponieważ dla większości zwykłych statystycznych użytkowników PC (tzw. 'Kowalskich’) nie mają one sensu. Nie zwracają oni uwagi na tego typu ściśle ukonkretyzowane ustawienia testowe.
- głośność wentylatorów zmierzyłem z odległości 20 cm od środka głównego szklanego boku obudowy (w tym przypadku skręciłem obroty wentylatorów z obudowy i karty graficznej do użytecznego minimum [> 20%], tak aby nie miały one żadnego wpływu na wyniki).
Testy odbywały się w 3 scenariuszach:
- obroty wentylatora chłodzenia maksymalne + obroty w obudowie ustawione sztywno na 30%
- obroty wentylatora chłodzenia maksymalne + obroty w obudowie ustawione sztywno na 100%
- obroty wentylatora chłodzenia uśrednione do +- 1600 RPM + obroty w obudowie ustawione sztywno na 30%
5. TESTY PRAKTYCZNE
Spoczynek (pulpit) – CPU 100% (pompka AIO 100%) / wentylatory 30%
Test spoczynkowy polega na uruchomieniu platformy testowej, zalogowaniu się do systemu Windows 11, uruchomieniu oprogramowania monitorującego i pozostawieniu komputera w stanie bezczynności na 30 minut.
Prime95
100% (pompka AIO 100%) / 30%
100% (pompka AIO 100%) / 100%
+- 1600 RPM (pompka AIO 100%) / 30%
Temperatura sekcji VRM (tylko chłodzenia AIO) – 100% (pompka AIO 100%) / 30%
Testy głośności testowanego chłodzenia / wentylatorów (tło 38 dB)
6. PODSUMOWANIE
Kosztujące bazowo w przedziale 349-389 złotych Arctic Liquid Freezer III 280 mm Black w przeprowadzonych testach ogólnie wykazało się dobrą zdolnością do odprowadzania ciepła.
W spoczynku temperatura procesora z Arctic Liquid Freezer III 280 mm Black utrzymywała się na poziomie 4,2°C (delta temperatury), co jest świetnym wynikiem i świadczy o wysokiej efektywności układu nawet przy minimalnym obciążeniu.
Pod pełnym obciążeniem i przy ograniczonej wentylacji wewnątrz obudowy (30% obrotów wentylatorów obudowy) Liquid Freezer III 280 osiągnął 42,5°C, co czyni go jednym z najlepszych chłodzeń w tej kategorii. Tylko największe wersje AiO (np. 420 mm) uzyskały lepsze wyniki, co jest naturalnym efektem większej powierzchni radiatora.
Po zwiększeniu obrotów wentylatorów w obudowie do 100% wynik poprawił się do 41,3°C, co świadczy o bardzo dobrej reakcji chłodzenia na poprawę przepływu powietrza. Oznacza to, że Arctic Liquid Freezer III 280 mm Black potrafi efektywnie pracować zarówno w mniej przewiewnych obudowach, jak i w dobrze wentylowanych systemach, gdzie osiąga jeszcze lepsze temperatury.
W testach hałasu Arctic Liquid Freezer III 280 mm Black pozytywnie zaskoczył niskim poziomem generowanego dźwięku. Na maksymalnych obrotach jego wentylatory Arctic P14 PWM 140 mm emitowały 47,8 dBA, co jest ogólnie jednym z najlepszych wyników w teście. Jedynie pompka AIO mogłaby być cichsza na maksymalnych obrotach.
Co ważne, na stałych 1600 RPM chłodzenie także pozostawało ciche, osiągając 46,7 dBA, a przy niższych prędkościach wentylatorów było niemal niesłyszalne, co czyni dobrym wyborem dla osób ceniących cichą pracę komputera.
PLUSY
- cicha praca
- bardzo łatwa i szybka instalacja całości
- bardzo dobra cena zakupu (szczególnie w cyklicznie pojawiających się promocjach)
- doskonały prześwit dla pamięci RAM
- wysoka jakość wykonania
- przyjemne dla oka wzornictwo produktu
- wysokiej jakości wentylatory Arctic P14 PWM 140 mm
- … które są sterowane przez PWM
- ulepszona konstrukcja pompki AIO
- dodatkowy wentylator 60 mm chłodzący sekcję VRM
- zdejmowalna górna pokrywa pompki AIO
- możliwość sterowania wszystkimi wentylatorami i pompką AIO indywidualnie
- możliwość sterowania wszystkimi wentylatorami i pompką AIO za pomocą jednego kabla
- dołączona ramka kontaktowa Intel dla wyższej wydajności
- 6 lat gwarancji producenta
MINUSY
- system montażu do ramki mógłby być lepiej pomyślany
- gruby radiator (38 mm) może być trudny do zamontowania ciasnych, mniejszych obudowach
- wentylator VRM mógłby być cichszy na maksymalnych obrotach
- chłodzenie jest niekompatybilne z starszymi platformami Intela
