Lodowce są z nami od milionów lat. Niestety, zmiany klimatyczne sprawiają, że topnieją one w zastraszającym tempie. Czy kiedyś całkowicie znikną? Część na pewno. Dlatego właśnie warto docenić ich majestat. Poznajcie 10 ciekawostek o lodowcach, których mogliście nie znać.
Niezależnie od tego, czy specjalizujesz się w glacjologii, czy po prostu doceniasz ładne krajobrazy, nie sposób nie zachwycić się lodowcami. Pokolenia żyją i umierają, a lodowce stoją niezmienne. Za dziesiątki lat części z nich może zabraknąć, o ile nie zahamujemy globalnego ocieplenia.
Co niezwykłego jest w lodowcach? Spełniają one bardzo ważną rolę nie tylko dla zwierząt z rejonów arktycznych, ale również i całej ludzkości. To kluczowy element naszego środowiska naturalnego – oto 10 ciekawych faktów o lodowcach.
Są magazynem słodkiej wody
Lodowce są niezbędne do magazynowania słodkiej wody. Pokrywające około 10 % powierzchni Ziemi – czyli 15 mln km² – lodowce są o wiele ważniejsze, niż większością ludzi może się wydawać. Zawierają one około 75 % światowych zasobów słodkiej wody, więc to, że szacunkowo 90 % lodowców na świecie topnieje, jest dość poważnym problemem.
Przetrwały miliony lat
Jednym z najbardziej imponujących faktów dotyczących lodowców jest ich wiek. Pokrywa lodowa Antarktydy jest szacowana przez naukowców na co najmniej 30 mln lat. Z drugiej strony, pokrywa lodowa Grenlandii jest znacznie młodsza i ma nie więcej niż 2,5 mln lat.
W większości są na biegunach
Arktyka i Antarktyda to miejsca, gdzie znajduje się 99 % wszystkich lodowców. Pokrywa lodowa Grenlandii ma 1 710 000 km², co stanowi ok 80 % powierzchni całej wyspy. Chile również może poszczycić się całkiem pokaźną kolekcją lodowców – ma 31 000 takich gigantów, czyli 80 % tego, co możemy znaleźć w Ameryce Południowej.
Formowały się przez setki lat
Tworzenie się lodowca to wyjątkowo powolny proces, który trwa setki lat. Zaczyna się od nagromadzenia śniegu, który nie topnieje, a wraz z kolejnymi opadami ciężar nagromadzonego śniegu zaczyna go ściskać, przyciskając go do siebie z dużą siłą. Ciśnienie w końcu zamienia śnieg w gęsty lód, z którego praktycznie wszystkie pęcherzyki powietrza zostały usunięte. To oznacza, że mimo swojej nazwy, lodowce są tak naprawdę zbudowane z zamarzniętego śniegu.
Mogą być niebieskie
Ze względu na to, jak gęsty staje się lód lodowcowy, wygląda on znacznie inaczej niż lód, który zwykle widzimy w kostkach lodu lub w naszych zamrażarkach. Lodowce działają jak filtr i pochłaniają czerwone i żółte światło, ale odbijają niebieskie, co wyjaśnia, dlaczego wydają się mieć niebieski kolor. Starsze części lodu lodowcowego są jeszcze gęstsze i wydają się mieć jeszcze ciemniejszy kolor.
Mogą być ogromne
Lodowce to nie tylko duże bryły lodu. To naprawdę gigantyczne bloki lodowe. Największy lodowiec na naszej planecie – lodowiec Lamberta – ma ogromną szerokość 96 km i długość 435 km. Znajduje się on na Antarktydzie.
Są wrażliwe na zmiany klimatu
Choć większość ludzi zdaje sobie sprawę z tego, jak niepokojąco szybko topnieją lodowce w ciągu ostatnich 100 lat, między XVII a XIX wiekiem na naszej planecie panowała „mała epoka lodowcowa”. W tym czasie lodowce mogły się rozwijać i rosnąć dzięki dłuższemu okresowi niższych temperatur.
Lodowce mogą rzeźbić krajobraz
Lodowce mogą kształtować środowisko naturalne i krajobraz.
Sam ciężar lodu w lodowcu powoduje, że zaczyna się on przemieszczać w dół góry. W trakcie tej wędrówki lodowce erodują teren pod sobą, wyrywają skałę macierzystą i działają jak papier ścierny. W wyniku tego górskie doliny w kształcie litery V przekształcają się w pogłębione doliny w kształcie litery U – jest to pierwsza wskazówka świadcząca o tym, że dany region został zmieniony przez zlodowacenie.
Krajobraz Patagonii
Spektakularne szczyty masywu Torres del Paine stanowią jeden z elementów charakterystycznych Patagonii. Zostały one ukształtowane przez siły lodowca. W rzeczywistości Rzeczywiście, patagońska pokrywa lodowa, która kiedyś obejmował południowe Andy, była odpowiedzialna za tworzenie większości krajobrazów lodowcowych, które można obserwować w Patagonii dzisiaj. Pozostałości tej epickiej pokrywy lodowej istnieją w Lądolodzie Patagońskim Południowy i Północnym, które zasilają słynne lodowce, takie jak Perito Moreno w Argentynie i lodowiec Pía w Chile.
Wpływ na Ziemię
Jednym z najważniejszych faktów dotyczących lodowców jest wpływ, jaki mogą one mieć na naszą planetę. Niestety, gdyby cały lód lądowy na naszej planecie miał się stopić, poziom mórz na świecie podniósłby się o 70 m – mniej więcej o taką samą wysokość jak 30-piętrowy budynek. Miałoby to ogromny wpływ na to, które części Ziemi nadają się do zamieszkania, a także dramatycznie zmieniłoby globalny rozkład temperatur. To dowodzi, dlaczego próba zmniejszenia tempa topnienia lodowców jest ważna dla całej planety – takie działania są aktywnie prowadzone przez naukowców na całym świecie.
