PLATFORMA TESTOWA / METODYKA TESTOWA
| Procesor | AMD Ryzen 9 7900X (12/24) |
| Płyta główna | Asus TUF Gaming B650-E WiFi |
| Pamięć RAM | 32 GB DDR5 ADATA Lancer Blade RGB 6000 MHz CL30 |
| Nośnik danych 1 | Lexar NM1090 Pro 2 TB PCI-e 5.0 |
| Nośnik danych 2 | Kingston KC3000 1 TB M.2 PCI-e 4.0 |
| Karta graficzna | Gigabyte GeForce RTX 4070 Super Gaming |
| Zasilacz | be quiet! Power Zone 2 1000W |
| Obudowa | be quiet! Silent Base 802 Black |
| Pasta termoprzewodząca | Cooler Master CryoFuze 7 |
| Monitor | AOC U27B3CF (4K / 60 Hz) |
| System | Windows 11 23H2 |
Programy użyte do testów:
- Cinebench R23
- 3DMark Time Spy (test CPU)
Jak przeprowadzano testy?
Platforma AM5 AMD Ryzen 9 7900X
- Obudowa be quiet! Silent Base 802 Black podczas testów była zamknięta.
- Procesor był testowany w kilku na sztywno ustawionych w aplikacji Ryzen Master profilach poboru mocy – (100), 150, 170W (tę wartość z kolei przyjąłem za ustawienie bazowe w kilku scenariuszach testowych), 200 Wat, oraz pod maksymalnym testowym obciążeniem prądowym – 225 Wat (tutaj temperatury podczas testów spokojnie wychodzą powyżej 100 stopni, nawet dla AIO 360 mm). Przy testach na wentylatorach Arctic P12 Pro (3000 RPM) sprawdzałem też ustawienie 250W, ale jest ono traktowane jako dodatek, ponieważ praktycznie każde chłodzenie (powietrzne jak i AIO do 360 mm) i tak dobije tutaj do ustalonego limitu temperaturowego (> 110.6).
- Trzy 140 mm wentylatory przednie kręciły z obrotami na poziomie +- 530-550 RPM maksymalnie. Nie ma to praktycznie wpływu na wydajność chłodzeń.
- Wentylator 140 mm na tylnej ściance także kręcił z obrotami na poziomie +- 530-550 RPM maksymalnie.
- Obroty wentylatorów na karcie graficznej zostały ustawione na tryb automatyczny, w którym karta sama dobiera prędkość – zazwyczaj jest to tryb pasywny.
- Do testów użyta została pasta termoprzewodząca .Cooler Master CryoFuze 7. Przed właściwymi testami każdorazowo aplikowano ją metodą „na X” i wygrzewano 30 minut po każdej aplikacji.
- Testy temperaturowe procesora przeprowadzono z wykorzystaniem programu Cinebench R23 (zapętlony test Multi Core o długości 10 minut) – na każdy test przypadały po dwie rundy 10 minutowe – jedna po drugiej natychmiastowo. Dopiero potem spisywany był finalny odczyt temperaturowy.
- Testy temperaturowe procesora wykonano także w benchmarku 3DMark Time Spy. Konkretnie brano tu pod uwagę test 'CPU TEST’ (ten test wybrałem zamiast pomiaru w konkretnej grze – tutaj za każdym razem temperatura będzie wyższa w każdym scenariuszu, ale za to będzie też niższa niż w Cinebench R23 – na ogół tak jest).
- Wartości temperatur odczytywałem z pomocą programu HWiNFO (zawsze w najnowszej wersji).
- W oprogramowaniu do rejestracji temperatury istnieje margines błędu wynoszący około 0.5-1 stopnia Celsjusza (taki maksymalnie przyjmuję)
- Formalnie limit temperaturowy dla Ryzena 9 7900X wynosi 96°C (bez zdjętych limitów). Pod obciążeniem regularnie osiąga wartości szczytowe w zakresie 95.6–95.8°C. Podczas testów używałem programu Ryzen Master (różne gotowe profile), gdzie owy limit może wynosić +- 110.9 stopnia maksymalnie (przy tej temperaturze komputer się wyłącza, odcina zasilanie). Zatem maksymalnie 110.6 stopni (111 w zaokrągleniu) w testach brałem za temperaturę ABSOLUTNIE graniczną – jeśli chłodzenie ją osiągnęło, to automatycznie przerywałem test, a taki wynik wpisywałem na wykres.
- Nie stosuję testów opartych na normalizacji poziomu dB(A), ponieważ przeciętny użytkownik komputera nie ma możliwości precyzyjnego ustawienia wentylatorów pod kątem hałasu (brak odpowiedniego sprzętu). Jeśli chłodzenie jest 'zbyt głośne’, to zazwyczaj użytkownik reguluje prędkość wentylatorów na radiatorze poprzez jakieś konkretne oprogramowanie w Windowsie lub bezpośrednio w UEFI (chociaż uważam, że i tutaj nie, bo mało kto ogarnia jak tu wejść). Dlatego w moich testach podchodzę podobnie do tematu – jedyne, co robię jeśli chodzi o hałas, to mierzę poziomy hałasu przy różnych ustawieniach obrotów wentylatorów (patrz niżej).
- Wyniki prezentowane na wykresach to maksymalne wartości temperatur z dwóch prób uzyskanych podczas testów, skorygowane o temperaturę otoczenia (Delta temperatury).
- Temperatura otoczenia podczas testów była zmienna, w zależności od dnia oraz samej pory dnia (ale maksymalnie do 25 stopni). Aby możliwie najlepiej wyeliminować wpływ zmiennych warunków temperaturowych na wykresach zamieszczam deltę temperatury, czyli różnicę pomiędzy temperaturą podzespołu a temperaturą otoczenia.
- Pomiar poziomu głośności przeprowadziłem decybelomierzem Benetech GM1351 (zakres 30–130 dBA). Minimalny poziom hałasu w pomieszczeniu podczas testów wynosił minimalnie 38.5 – 39 dBA (głównie w godzinach wieczornych 22:30+). Dlatego, jeśli na wykresie głośności pojawiają się wartości równe lub niewiele wyższe niż ta, oznacza to, że wentylatory chłodzenia – zwłaszcza na minimalnych obrotach – były praktycznie niesłyszalne dla użytkownika.
- Poziom hałasu mierzono z odległości 20 cm od głównej, zamkniętej, strony obudowy. W trakcie pomiaru wentylatory obudowy oraz wentylatory karty graficznej były wyłączone (0 RPM), aby nie wpływały na wyniki testów chłodzenia procesora.
I. Wydajność RPM – scenariusze testowe dla AMD Ryzen 9 7900X przy ustawieniach bazowych (~ 170W / 5.0 GHz 1.23v):
- 1. obroty wentylatora chłodzenia uśrednione do +- 800 RPM
- 2. obroty wentylatora chłodzenia uśrednione do +- 1000 RPM
- 3. obroty wentylatora chłodzenia uśrednione do +- 1200 RPM
- 4. obroty wentylatora chłodzenia uśrednione do +- 1400 RPM
- 5. obroty wentylatora chłodzenia uśrednione do +- 1600 RPM
- 6. obroty wentylatora chłodzenia uśrednione do +- 1800 RPM
- 7. obroty wentylatora chłodzenia uśrednione do +- 2000 RPM
- 8. obroty wentylatora chłodzenia – maksymalne RPM
II. Wydajność WAT – scenariusze testowe dla AMD Ryzen 9 7900X przy różnym poziomie poboru energii:
- testy przy: ~ 100 / ~ 150 / ~ 170 / ~ 200 / i (~ 225 Wat). Limit temperaturowy (jak używamy aplikacji Ryzen Master) to 111°C.
- obroty wentylatorów chłodzenia ustawione zawsze na maksymalne RPM / obroty wentylatorów w obudowie ustawione zawsze na poziomie +- 530-550 RPM / obroty GPU – ustawione zawsze tryb pasywny
- sprawdzam najwyższą osiągniętą temperaturę pracy przy tym każdym konkretnym scenariuszu testowym
- ~ 100W 4.3 GHz 1v (Ryzen Master) – test przeznaczony tylko dla chłodzeń powietrznych
- ~ 150W – 5.0 GHz 1.17v (Ryzen Master)
- ~ 170W – 5.0 GHz 1.23v (Ryzen Master) – testowe ustawienie domyślne
- ~ 200W – 5.0 GHz 1.31v (Ryzen Master)
- ~ 225W – 5.2 GHz 1.345v (Ryzen Master) – test ogólnie nie jest skierowany dla chłodzeń powietrznych, bo praktycznie żadne tu nie podoła
| Scenariusz | Średnie RPM wentylatora |
| 1 | ~ 800 RPM |
| 2 | ~ 1000 RPM |
| 3 | ~ 1200 RPM |
| 4 | ~ 1400 RPM |
| 5 | ~ 1600 RPM |
| 6 | ~ 1800 RPM |
| 7 | ~ 2000 RPM |
| 8 | Maksymalne RPM |
| Pobór energii | Ustawienia CPU / Voltage | Uwagi / Opis |
| ~100 W | 4.3 GHz / 1.0 V | Test tylko dla chłodzeń powietrznych |
| ~150 W | 5.0 GHz / 1.17 V | Standardowy scenariusz testowy |
| ~170 W | 5.0 GHz / 1.23 V | Domyślne ustawienie testowe |
| ~200 W | 5.0 GHz / 1.31 V | Test wysokiego poboru energii |
| ~225 W | 5.2 GHz / 1.345 V | Test ekstremalny, praktycznie nierealny dla chłodzeń powietrznych |
