Z nowych badań wynika, że kreatywność mogła być jednym filarów, które umożliwiły gatunkowi Homo sapiens przetrwanie i objęcie dominacji nad pozostałymi naszymi przodkami, takimi jak neandertalczycy. Ustalenia na ten temat ukazały się na łamach Molecular Psychiatry.
Dr Claude Robert Cloninger z Washington University in St. Louis przyznaje, że tego typu hipotezy był wysuwane już od dawna, jednak udowodnienie, iż Homo sapiens byli mniej lub bardziej kreatywni od neandertalczyków, nie należy do najłatwiejszych zadań. Wynikało to z prostego faktu: nie wiedzieliśmy, jak kreatywni byli ci drudzy.
Czytaj też: Jak poruszali się przodkowie ludzi sprzed milionów lat?
Autorzy badania wzięli pod uwagę 972 zidentyfikowane wcześniej geny, które regulują u naszego gatunku reaktywność emocjonalną, samokontrolę i samoświadomość. Ta pierwsza obejmuje m.in. zdolność do tworzenia więzi społecznych i uczenia się zachowań. Z kolei samokontrola odnosi się do wyznaczania celów, współpracy z innymi czy tworzenia narzędzi. Ostatnia z wymienionych cech, czyli samoświadomość, jest związana z uczeniem się, zapamiętywaniem i pamięcią autobiograficzną funkcjonującą niczym „przeglądanie” wspomnień.
Geny odpowiedzialne za reaktywność emocjonalną, samokontrolę i samoświadomość mogły być kluczowe dla rozwoju ludzi
DNA pobrane ze szczątków neandertalczyków, współczesnych ludzi i szympansów posłużyło naukowcom do stwierdzenia, że geny związane z reaktywnością emocjonalną były identyczne zarówno wśród Homo sapiens, jak i Homo neanderthalensis oraz Pan troglodytes. Szympansy były jednak całkowicie pozbawione tych, które warunkowały występowanie samoświadomości i samokontroli, dotyczących naszego gatunku po dziś dzień.
Jeśli chodzi o neandertalczyków, to byli oni pod tym względem bardziej rozwinięci od szympansów, lecz mniej od ludzi. Naukowcy określili ich pozycję niczym będącą w połowie drogi między oboma gatunkami. Szczególnie interesujący wydaje się fakt, że 267 z 972 wspomnianych genów było unikalnych dla Homo sapiens – były to tzw. geny regulujące. Odpowiadają one za funkcjonowanie sieci mózgowych związanych z samoświadomością i kreatywnością.
Czytaj też: Neandertalskie geny mają zaskakujący wpływ na posiadanie dzieci
Wygląda na to, iż cechy takie jak samoświadomość i kreatywność zaczęły się rozwijać u naszych przodków zaledwie 100 000 lat temu, kiedy ludzie zostali poddani presji środowiskowej związanej ze zmianami klimatu. Wtedy to doszło do zmniejszenia ilości dostępnej żywności oraz innych zasobów niezbędnych do przetrwania. Jako że ok. 40 tysięcy lat temu Homo sapiens zdominowali gatunek Homo neanderthalensis, możemy się domyślać, iż kreatywność i samoświadomość miały przy tym duży udział – choćby w związku z postępem technologicznym i umiejętnością wykorzystywania narzędzi.
