Naukowcy odkryli maleńką skamieniałość, która okazuje się o 60 milionów lat starsza, niż zakładał dotychczasowy model ewolucji zwierząt.
To pierwszy przypadek, gdy paleontologowie natknęli się na skamieniałość z gatunku gąbek, z czasów poprzedzających tak zwaną „eksplozję kambryjską” – trwający około 20 milionów lat okres, z którego pochodzi ogromna liczba złożonych organizmów wielokomórkowych w postaci fosyliów, znajdujących się w warstwach geologicznych. Ich wiek ocenia się na 542 miliony lat. Najnowsze odkrycie datowane jest na 600 milionów lat i ma nieco ponad milimetr długości. Pracuje nad nim profesor David Bottjer, związany z University of Southern California w Los Angeles (USA).
Bottjer od 1999 roku współpracował z zespołem złożonym z badaczy z różnych stron świata. W skład weszły grupy z Chinese Academy of Sciences (z tamtejszej katedry geologii i paleontologii), California Institute of Technology oraz European Synchrotron Radiation Facility z siedzibą w Grenoble (Francja). Badacze w Chinach zajmowali się rozpuszczaniem skał, datowanych na 600 milionów lat. Wydobyto je w Doushantuo, miejscu znanym z charakterystycznych fosyliów (znajduje się ono w prowincji Guizhou, w południowo-zachodniej części Chin). Naukowcy użyli delikatnej kąpieli kwasowej do wydobycia ze skał, składających się z fosforanu wapnia szczątków i wykorzystali elektronowy mikroskop skaningowy (SEM) w celu określenia, która skamieniałość jest zachowana na tyle dobrze, by można było poddać ją dalszym badaniom za pomocą mikroskopii synchrotronowej i wykonać serie bardzo szczegółowych zdjęć w 2D i 3D. Dzięki tym obrazom zespół był w stanie stwierdzić, jaki dokładnie typ zwierzęcia reprezentuje dana skamieniałość.
Złożoność odkrytej przez badaczy gąbki świadczy o tym, że organizmy te zdążyły w znacznym stopniu ewoluować jeszcze przed nastaniem okresu kambryjskiego. Ten fakt powoduje nieco zamieszania w dotychczasowym modelu ewolucji. Być może eksplozja kambryjska nie była wcale czasem rozkwitu ewolucyjnego organizmów, a tylko okresem, w którym dobrze zachowywały się ślady tego procesu, w rzeczywistości rozpoczętego o wiele wcześniej.
Jak twierdzi Bottjer, całkiem sporo genów gąbki sprzed 600 milionów lat pokrywa się z genami współczesnych zwierząt, a także ludzi. Przyszłość badań nad tą kwestią należy do paleogenomiki, która zajmuje się analizowaniem historii poszczególnych genów i oceną, które z nich pojawiły się jako pierwsze.
[Źródło: Phys.org; Zdjęcia: Zongjun Yin]
