Ludzkość wysyła statki kosmiczne na Marsa od czasu, gdy Związek Radziecki wystrzelił sondę Marsnik 1 w październiku 1960 r. Prawie 60 lat później w drogę na Czerwoną Planetę ruszył łazik Perserverance, rozpoczynając tym samym nową erę misji planetarnych.
Niektóre misje marsjańskie były spektakularnym sukcesem, ale były też takie, które zakończyły się porażką. Warto przyjrzeć się tym najodważniejszym – bez nich nie bylibyśmy dzisiaj tu, gdzie jesteśmy. A dokładniej, gdzie będziemy w lutym 2021 r., kiedy Perserverance wyląduje w kraterze Jezero.
Mars 2
Związek Radziecki wystrzelił orbiter Mars 2 19 maja 1971 r. Statek kosmiczny przybył na Czerwoną Planetę 27 listopada tego samego roku i wypuścił na powierzchnię lądownik. Niestety, ten rozbił się podczas manewru. Oficjalnie jest jednak pierwszym obiektem wykonanym, który trafił na Marsa.
Mariner 9
NASA wysłała sondę Mariner 9 na Marsa 30 maja 1971 r. Dotarł on do celu 14 listopada tego samego roku i oficjalnie stał się pierwszym statkiem kosmicznym na orbicie innej planety. Mariner 9 został dezaktywowany 27 października 1972 r., ale na orbicie pozostanie do 2022 r.
Viking 1 i 2
Sondy Viking 1 i Viking 2 wystrzelone przez NASA składały się z orbitera i lądownika. Viking 1 wystartował 20 sierpnia 1975 r., a po miesiącu poszukiwań miejsca do lądowania, wysłał lądownik na powierzchnię Czerwonej Planety. Było to pierwsze udane lądowanie na Marsie. Sonda Viking 2 wystartowała 9 września 1975 r., a jej lądownik dotarł na planetę 3 września 1976 r. Obie misje okazały się ogromnym sukcesem i dostarczyły nam ponad 50 000 zdjęć Marsa.
Sonda Pathfinder i łazik Sojourner
NASA wystrzeliła statek kosmiczny Pathfinder 4 grudnia 1996 r., a 4 lipca 1997 r. dotarł on do Marsa. Łazik Sojourner wyjechał na powierzchnię Czerwonej Planety 2 dni później, czyniąc go pierwszym kołowym pojazdem na Marsie. Sojourner był pierwszym łazikiem, który operował na innej planecie. Miał tylko 63 cm długości i sześć kół. Ostatni kontakt z Pathfinderem miał miejsce 27 września 1997 r.
Mars Odyssey
Sonda Odyssey została wystrzelona przez NASA 7 kwietnia 2001 r. Dotarł na orbitę marsjańską 24 października tego samego roku. Misja miała zakończyć się w 2004 r., ale do dzisiaj działa i pozostaje najdłużej działającym statkiem kosmicznym na Marsie.
Łaziki Spirit i Opportunity
Łaziki Spirit i Opportunity wielkości wózka golfowego zostały uruchomione na Marsie w 2003 r. Żywotność łazików planowano na 90 marsjańskich dni, ale okazały się znacznie trwalsze. Spirit utknął w głębokim piasku 2009 r., a kontakt urwał się z nim 22 marca 2010 r. Z kolei Opportunity zamiast 90 marsjańskich dni, przetrwała na chodzie aż 5111 dni. Łazik działał do połowy 2018 r., kiedy to po gigantycznej burzy pyłowej, utracono z nim kontakt.
Sonda Mars Express i lądownik Beagle 2
3 czerwca 2003 r. ESA wystrzeliła na orbitę Marsa swojego pierwszego badacza planetarnego – statek kosmiczny Mars Express. 19 grudnia 2003 r. orbiter wysłał na powierzchnię lądownik Beagle 2. Niestety, kontakt z nim się urwał i szybko uznano go za zaginionego. Sonda z kolei zakończyła swoją misję w 2005 r., ale nadal działa i dostarcza obrazy planety w wysokiej rozdzielczości.
Lądownik Phoenix
Lądownik Phoenix wystartował 4 sierpnia 2007 r. i dotarł do powierzchni Marsa 25 maja 2008 r. w pobliżu północnego bieguna planety. Zakończył swoją misję – potwierdził obecność lodu wodnego pod powierzchnią Marsa. Niestety, lądownik Phoenix nie został zaprojektowany, aby wytrzymać polarną marsjańską zimę. Misja zakończyła się 24 maja 2010 r.
Mars Reconnaissance Orbiter
Sonda Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) została wystrzelona 12 sierpnia 2005 r. i przybyła na Czerwoną Planetę w marcu 2006 r. Zakończyła dwuletnią podstawową fazę misji i znajduje się w przedłużonej fazie, stale dostarczając ogromne ilości informacji.
Łazik Curiosity
Curiosity to największy łazik marsjański, który wystartował 26 listopada 2011 r., a 5 sierpnia 2012 r. dokonał lądowania na powierzchni Czerwonej Planety. Łazik Curiosity jest wielkości samochodu osobowego i ma reaktor jądrowy zasilający całą maszynerię. Jest to pierwszy łazik marsjański wyposażony w laser, za pomocą którego można odparowywać skały i przeprowadzać eksperymenty.
InSight
Lądownik InSight wystartował na Czerwoną Planetę 5 maja 2018 r. i pomyślnie wylądował na powierzchni w regionie zwanym Elysium Planitia 26 listopada 2018 r. Sonda stacjonarka, której nazwa to skrót od Interior Exploration using Seismic Investigations, Geodesy and Heat Transport jest przeznaczona do badania wnętrza Marsa.
Tianwen-1
Tianwen-1 jest drugą sondą wysłaną przez Chiny na Marsa i pierwszą w historii tego kraju misją obsługiwaną samodzielnie. Tianwen-1 to kombinacja orbitera, lądownika i łazika, która ma wystartować 23 lipca 2020 r. Chiny staną się trzecim krajem, który wyląduje na Czerwonej Planecie.
