W Warszawie powstaje największy na skalę europejską projekt tworzenia, testowania i ciągłego unowocześniania innowacyjnych rozwiązań w rzeczywistym otoczeniu użytkownika, w każdym z obszarów jego życia: na uczelni, w pracy, w domu, w przestrzeni publicznej. Inteligentne rośliny, które klimatyzują i dotleniają pomieszczenia, inteligentne oświetlenie uczące się i dostosowujące się do zwyczajów lokatorów mieszkania i pracowników biura, czujniki prowadzące kierowców do najbliższego wolnego miejsca parkingowego – te i inne rozwiązania będą tworzone, testowane i wdrażane do produkcji w Kampus+, największej w Europie dzielnicy innowacji, która powstaje w Warszawie. Partnerami tego projektu stworzenia przestrzeni przyszłości są: Politechnika Warszawska, firma ProDevelopment oraz kilkadziesiąt innych przedsiębiorstw, instytutów naukowych i organizacji. Serce tej inicjatywy – Warszawska Dzielnica Innowacji – powstanie w sąsiedztwie Pola Mokotowskiego, na rewitalizowanych terenach Politechniki Warszawskiej. Jej realizacja już się rozpoczęła – w tym roku do użytku oddano Centrum Zarządzania i Transferu Innowacji Politechniki Warszawskiej, a w przyszłym rozpocznie się budowa Kampusu Nowych Technologii.
Otwarte przestrzenie do nauki, mieszkania, wypoczynku i pracy naszpikowane wysokimi technologiami w inteligentnych budynkach zasilanych energią z paneli z kropek kwantowych i z alternatywnymi dachowymi ogrodami oraz z bioklimatyczną fasadą, która steruje temperaturą, oświetleniem i wentylacją, najwyższej klasy clean roomy do prototypowej produkcji najnowocześniejszych produktów z obszaru tzw. internetu rzeczy, przestrzenie, w której będą opracowywane i testowane wspólnie z mieszkańcami m.in. inteligentne meble, produkty agd, w pełni zautomatyzowane parkingi miejskie, systemy rowerowe, systemy bezpieczeństwa i komfortu przebywania w parkach i wszelkie inne inteligentne wdrożenia w przestrzeni żywego organizmu miejskiego – tak w ogromnym skrócie ma wyglądać największe w Europie „żywe laboratorium”.
Pierwsze wdrożenia Kampus+ zlokalizowane są na terenie województwa mazowieckiego. Warto jednak podkreślić, że założone metody działania są skalowalne, a co za tym idzie – możliwe do realizacji również na terenie innych województw, a nawet zagranicą.
Wszystko to umieszczone będzie w trzech przestrzeniach Warszawy i okolic: w sąsiedztwie Pola Mokotowskiego (120 tys. mkw.), w Lesznowoli pod Warszawą (135 tys. mkw.) oraz na Ursynowie przy ul. Poleczki (ok. 33 tys. mkw). Łącznie cały kompleks to blisko 288 tysięcy metrów kwadratowych powierzchni użytkowej.
Sztuka integracji w żywym laboratorium
– Dzielnice innowacji czerpiące z filozofii Smart City i Living Laby powstają w Polsce i w Europie, jednak największą bolączką na linii współpracy nauki z biznesem jest mała skala działania – tłumaczy Łukasz Madej inicjator projektu Kampus+, Prezes Zarządu Kampus+CEZAMAT – Co innego zbudować budynek, w którym testujemy np. tylko rozwiązania energooszczędne, albo nawet park technologiczny oferujący miejsca do umieszczenia linii produkcyjnej czy zamkniętego laboratorium. Ale sztuką jest zintegrować w jednej przestrzeni i skłonić do współdziałania naukowców, studentów, przedsiębiorstwa i samorządy, a przede wszystkim sprawić, by wszystko to działało w otwartej przestrzeni miejskiej, w której autentyczni mieszkańcy są pierwszymi i najważniejszymi użytkownikami powstających tam rozwiązań, a w efekcie ich współtwórcami. Technologie powinny być tworzone dla mieszkańców i przez mieszkańców w ich rzeczywistym miejscu zamieszkania, pracy czy wypoczynku, a nie w hermetycznym laboratorium. Dlatego „living” – to słowo klucz.
Kampus+ jest wspólną inicjatywą Politechniki Warszawskiej i firmy ProDevelopment realizowaną przez powołaną w tym celu platformę współpracy z biznesem – spółkę Kampus+ CEZAMAT (Centrum Zaawansowanych Materiałów i Technologii). Jeden z najważniejszych elementów projektu – Kampus Nowych Technologii – znajduje się w kontrakcie terytorialnym na liście strategicznych inwestycji dla województwa mazowieckiego, stanowiąc jedną z najważniejszych inwestycji w ramach perspektywy 2014 -2020. Pomimo, iż koncept jest w fazie zaawansowanych prac projektowych, to zaangażowanych w niego jest już kilkudziesięciu partnerów biznesowych, w tym takie marki technologiczne, jak: Samsung, Somfy, ML System, Saule Technologies, Willson & Brown, Florabo, Klim-Spaw oraz specjaliści z uniwersytetów: m. in. Cambridge, Harvard, MIT (na którym powstała metodologia Living Lab). Jednocześnie projekt powstaje również we współpracy ze stroną samorządową, gdzie partnerami są m.in.: Miasto Stołeczne Warszawa i Gmina Lesznowola. Warto podkreślić, że konkretne inicjatywy realizowane są w ramach finansowania ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Projektów Unijnych oraz takich funduszy Komisji Europejskiej jak Horyzont 2020.
Strategia Kampus+ jest zgodna m.in. z podpisanym przez Ministra Rozwoju – Mateusza Morawieckiego – listem intencyjnym dotyczącym działań na rzecz rozwoju, promowania i upowszechniania elektromobilności w Polsce oraz rozwoju przemysłu związanego z tym obszarem. Na Politechnice Warszawskiej, w oparciu o strategiczną współpracę z uczelnią powołano wówczas Centrum Elektromobilności.
Kampus+ stanowi tym samym ekosystem stworzony na potrzeby budowania współpracy pomiędzy światem nauki i biznesu.
Smart City Warszawa
Kampus+ będzie zlokalizowany w trzech przestrzeniach Warszawy i okolic. Warszawska Dzielnica Innowacji (WDI) to serce projektu – zlokalizowane na terenie rewitalizowanego kampusu Politechniki Warszawskiej w sąsiedztwie Pola Mokotowskiego. To miejsce, w którym przenikać się będą: życie akademickie, wspólne centra badawczo-rozwojowe służące rozwijaniu i testowaniu technologii efektywności energetycznej, bezpieczeństwa i komfortu biura, a także otwarte przestrzenie dla mieszkańców stolicy
Z kolei Centrum Zaawansowanych Materiałów i Technologii CEZAMAT zbudowane jest na Ursynowie przy ulicy Poleczki. To największa w Polsce inwestycja w obszarze zaawansowanych technologii i jeden z najnowocześniejszych ośrodków badawczo-rozwojowych w Europie. Współtworzona jest przez konsorcjum czołowych polskich ośrodków naukowych: Politechnikę Warszawską, Uniwersytet Warszawski, Wojskową Akademię Techniczną, instytuty PAN: Wysokich Ciśnień, Podstawowych Problemów Techniki, Fizyki, Chemii Fizycznej, a także przez Instytut Technologii Elektronowej oraz Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych. Będzie to wyjątkowy w skali europejskiej kompleks interdyscyplinarnych badań nad przyszłościowymi materiałami i technologiami, wyposażony w zaawansowane linie technologiczne oraz platformy projektowania, symulacji, diagnostyki i charakteryzacji. Tym samym zaoferuje dostęp do ultranowoczesnych narzędzi, m.in. 4 tys. mkw. tzw. clean roomów. Integrować się tu będą środowiska badawcze i biznesowe różnych krajów, dyscyplin, ośrodków i firm. CEZAMAT został otwarty we wrześniu 2016 r.
Wreszcie trzecim filarem Kampus+ będzie Miasteczko Zamienie4.0 znajdujące się w podwarszawskiej Lesznowoli. Powstanie tam dzielnica mieszkalna zgodna z filozofią Smart City zintegrowana z centrami inżynierii i produkcji oraz przestrzeniami publicznymi. Mieszkańcy Miasteczka Zamienie4.0 będą pierwszymi użytkownikami, a tym samym współtwórcami najnowocześniejszych przyjaznych technologii. Pierwsi mieszkańcy wprowadzili się tu w 2016 roku, zaś pierwsze realizacje centrów badawczo-rozwojowych rozpoczną się w 2017 roku.
Szansa dla Warszawy i Mazowsza
Barcelona, Berlin czy Kopenhaga to miejsca, gdzie konsekwentnie od lat realizowane są projekty w metodologii Living Lab. Dzięki dzielnicom innowacji w tych miastach podniesiono znacząco potencjał rozwoju całych regionów, ale przede wszystkim komfort życia mieszkańców. Dzieje się tak ponieważ filozofia Smart City zakłada zakorzenienie innowacji w relacjach społecznych. Ma wciągać nie tylko naukowców czy biznesmenów, ale przede wszystkim społeczność regionu. – Polska, a zwłaszcza Mazowsze, dysponują największą liczą absolwentów wydziałów naukowych i technicznych zatrudnionych w regionalnych klastrach innowacyjnych. Gdy jednak porównamy wydatki na badania i rozwój, to wyprzedzają nas znacznie takie kraje, jak Łotwa, Estonia czy Czechy. Kampus+, dzięki największej w Europie skali przedsięwzięcia, radykalnie to zmieni, a korzyści dla Warszawy, Mazowsza, a nawet całej Polski mogą być ogromne – uważa Łukasz Madej. To właśnie takie przestrzenie kreatywne w miastach, jak otwarte naukowo-biznesowe dzielnice innowacji, decydują obecnie o tempie rozwoju całych regionów. By polska gospodarka mogła konkurować z najbardziej innowacyjnymi, jak na przykład szwedzka czy finlandzka, konieczna jest nie tylko nowoczesna infrastruktura badawcza, wiedza czy środki finansowe, ale również, a może przede wszystkim, odpowiednie podejście i zarządzanie tymi elementami – management hub. Szansę tę daje Living Lab, który pozwala stymulować wzrost innowacyjnych projektów, zakładać nowe firmy i wdrażać rozwiązania, dzięki którym w Warszawie i na Mazowszu podwyższy się jakość życia. Oczywiście do tworzenia, zwłaszcza drogich projektów, potrzebna jest infrastruktura, taka jaką Kampus+ zaoferuje w Warszawskiej Dzielnicy Innowacji, CEZAMAT-cie i Miasteczku Zamienie4.0. Ale żeby powstał Living Lab, bardziej niż infrastruktura potrzebna jest współpraca firm, naukowców i urzędników. Wszyscy oni powinni kooperować, by poznać rzeczywiste potrzeby społeczne, a potem budować innowacje do tych konkretnie potrzeb dostosowane. W ten sposób powstaje swoisty hub wspierania innowacyjnego biznesu.
Innowacje, w dobie czwartej rewolucji przemysłowej czy takich zjawisk, jak Internet ludzi, rzeczy, usług i danych, nie mogą już być oderwane od rzeczywistości, nie mają zbawiać całego świata, ale skupiać się na aktualnych potrzebach ludzi wokół. Tylko dzięki temu mogą wciągnąć i rozwijać społeczności.
O Kampus+
Kampus+ jest projektem opartym na wykorzystaniu w jednym miejscu synergii środowiska naukowego, technologicznego i biznesowego Warszawy i Mazowsza. Ogromny potencjał i możliwości partnerów Kampus+ pozwolą zbudować unikalny i największy w Europie Living Lab, który w połączeniu z nowej generacji centrami R&D będzie stanowić wzorcowy obszar tworzenia, testowania i wdrażania technologii Smart Living.
W ostatnich latach często słyszymy o wyczerpywaniu się źródeł i możliwości prostego rozwoju. Coraz częściej wskazuje się nie tylko na potrzebę, ale wręcz konieczność wdrażania innowacji i tworzenia systemów ich wspierania w celu wzmocnienia konkurencyjności naszej gospodarki, jak i odpowiedzi na nowe wyzwania stawiane przez rynek i konsumenta. Z drugiej strony wśród barier na jakie napotyka w Polsce proces rozwoju innowacji wymienia się między innymi kwestie związane z brakiem więzi pomiędzy nauką a biznesem.
Strategia Kampus+ powstała na bazie aktualnych globalnych trendów transformacji przemysłowej na świecie. Rozwój technologii ostatniego 15-lecia stworzył podstawy do kolejnego skoku cywilizacyjnego, określanego często jako czwarta rewolucja przemysłowa, która zakłada działanie inteligentnych systemów produkcji funkcjonujących w otoczeniu:
- Internetu ludzi (sieci społecznościowych i biznesowych),
- Internetu rzeczy (sieci inteligentnych przedmiotów w naszym otoczeniu),
- Internetu e-usług (świadczenia usług i logistyki bez udziału człowieka),
- Internetu danych (sensorów, czujników, big data, sztucznej inteligencji, „myślących” miastach, budynkach i mieszkaniach).
W centrum zachodzących zmian jest człowiek, a celem – optymalizacja jakości życia poprzez inteligentne wykorzystanie nowych technologii w ramach nowego sektora gospodarki – Smart Living.
Projekt Kampus+ jest odpowiedzią na to wyzwanie poprzez połączenie w jednym miejscu potencjałów różnych podmiotów. Po pierwsze jest to potencjał miejsca: regionu – Mazowsza i stolicy – Warszawy. Po drugie – to wielkość i znaczenie Warszawy jako ośrodka akademickiego, siedziby licznych instytucji naukowych, skupiska kadry i studentów. Po trzecie – to potencjał gospodarczy firm, od małych i średnich przedsiębiorstw po ponadnarodowe korporacje tu obecne. Na koniec – i może to jest największym wyróżnikiem warszawskiego Living Labu – tworzy on nową przestrzeń innowacyjnych technologii otwartą dla nauki, biznesu i mieszkańców Warszawy.
Słowniczek
Living Lab – żywe laboratorium, „oznacza interdyscyplinarne podejście do tworzenia innowacji, w którym użytkownik innowacyjnych rozwiązań stanowi główny punkt odniesienia. Udział użytkowników rozwiązań innowacyjnych może występować na różnych etapach: wspólnego tworzenia, czyli wspólnego projektowania przez użytkowników i producentów, eksploracji, czyli odkrywania pojawiających się zastosowań, zachowań i szans rynkowych, eksperymentowania, czyli wdrażania żywych scenariuszy wśród społeczności użytkowników, ewaluacji, czyli oceny koncepcji, produktów i usług według kryteriów społecznoergonomicznych, społeczno-poznawczych i społeczno-ekonomicznych. Komisja Europejska określa żywe laboratoria jako: „Publiczno-Prywatno-Obywatelskie Partnerstwa (Public-Private-People Partnerships – PPPP) na rzecz napędzanych przez użytkowników otwartych innowacji”. Są to rozwiązania dynamicznie rozwijające się w Europie, o czym świadczy funkcjonowanie Europejskiej Sieci Żywych Laboratoriów (The European Network of Living Labs – ENoLL) – wspólnoty mającej na celu systemowe wzmacnianie procesów innowacyjnych oraz wspierane rozwoju i rozprzestrzenianie się idei otwartych innowacji z dużym udziałem użytkowników w całej Europie i poza nią. Wśród krajów pionierem rozwiązań w zakresie tworzenia i funkcjonowania żywych laboratoriów jest Finlandia.”[1] Co warto podkreślić, w koncepcji Living Lab innowacje powstają przy czynnym udziale odbiorców końcowych, którzy wpływają m.in. na ich formę czy funkcjonalności.
Smart City – w obecnym rozumieniu to miasto korzystające z nowoczesnych technologii, które przy aktywnym udziale administracji oraz twórczym zaangażowaniu mieszkańców stwarza dobre miejsce do nauki, pracy oraz życia prywatnego (mieszkania, wypoczynku, realizowania funkcji społecznych). „Miasto można zdefiniować jako „smart”’, kiedy inwestycje w kapitał ludzki i społeczny, transport, technologię informacyjną, w połączeniu z rozsądnym zarządzaniem zasobami naturalnymi, partycypacją społeczną mieszkańców prowadzą do zrównoważonego rozwoju gospodarczego i wysokiej jakości życia mieszkańców” (Andrea Caragliu, Smart Cities in Europe).
Idea Smart City to również poszukiwanie rozwiązań dla problemów publicznych poprzez rozwiązania z zakresu technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) w formule zawierającej wielu udziałowców, w tym również podmioty samorządowe.
Smart Living – idea Smart Living, to życie „inteligentne”, “mądre” i zrównoważone, korzystanie (aktywnie i biernie) z nowoczesnych technologii (w dużej mierze IoT) aby żyć zdrowiej, efektywniej zawodowo i w życiu prywatnym w konsekwencji żyjąc po prostu mądrze i będąc bardziej szczęśliwym.
Internet of Things – potencjał spożytkowania gromadzonych, przetwarzanych i wysyłanych przez urządzenia danych w celu usprawnienia życia. Połączone ze sobą odpowiednią infrastrukturą przedmioty te mogą się identyfikować, komunikować i współdziałać.
[1] M. Macełko, I. Mendel, Living Lab – koncepcja popytowego podejścia do innowacji, [dostępne w Internecie:]http://delibra.bg.polsl.pl/Content/27329/BCPS_31031_-_Living-lab—koncepc_0000.pdf
Źródło: Materiały prasowe
