Innowacje medyczne każdego dnia wydłużają życie i poprawiają jego jakość. W ciągu kolejnej dekady, służbę zdrowia czeka prawdziwa rewolucja, będąca konsekwencją trwającej pandemii COVID-19. Oto 10 innowacji, które odmienią medycynę.
Człowiek prawdopodobnie nigdy nie osiągnie fizycznej śmiertelności, bo nasze ciało po prostu nie może życ wiecznie. Nie oznacza to jednak, że pewnego dnia nie przeniesiemy świadomości do chmury lub jakiejś innej usługi online. Zanim to jednak się stanie, lekarze robią wszystko, by uratować jak najwięcej osób. Choroby znane wczoraj przestają istnieć, a to co jeszcze niedawno nieuleczalne leczy się coraz lepiej. W ciągu stu lat medycyna zmieniła się nie do poznania. Jaka będzie za kolejne 100 lat? Tego nie wiadomo, choć naukowcy mają pewne wskazówki, jak zmieni się medycyna w ciągu najbliższej dekady.
Analiza pojedynczej komórki
Analiza pojedynczej komórki to jeden z nadrzędnych celów współczesnej biologii. Pozwoli na zbadanie komórek w ich natywnym środowisku. Zdolność do określenia, które geny są włączane lub wyłączane w poszczególnych komórkach oraz rozszyfrowanie, jak komórki odpornościowe atakują zdrową tkankę, odmieni medycynę. Pomoże uporać się z chorobami autoimmunologicznymi i tworzeniem przerzutów przez komórki nowotworowe (przynajmniej w teorii).
Mapowanie mózgu
Ludzki mózg pozostaje jedną z największych zagadek nauki. Inicjatywa NIH – Brian Research through Advancing Innovative Neurotechnologies (BRAIN) – przyspiesza nasze zrozumienie tego najbardziej złożonego ludzkiego organu. W ciągu dekady naukowcy zmapują obwody neuronalne odpowiedzialne za funkcje motoryczne, wizję, pamięć i emocję. Dzięki temu będzie możliwe nowe podejście do szeregu zaburzeń neurologicznych, w tym autyzmu, epilepsji, schizofrenii czy choroby Parkinsona.
Pokonanie choroby Alzheimera
Choroba Alzheimera to najczęstsza postać otępienia, nieuleczalna i postępująca choroba neurodegeneracyjna, która prowadzi do śmierci. Najczęściej występuje u osób po 65. roku życia, ale pojawia się i wcześniej. Przewiduje się, że w 2050 r. dotknie jedną na 85 osób. Dzięki postępom dokonanym przez inicjatywę BRAIN, w ciągu najbliższej dekady powinniśmy być w stanie lepiej identyfikować osoby o wysokim ryzyku wystąpienia choroby Alzheimera. Wcześniejsza interwencja może spowolnić przebieg schorzenia.
Naprawa uszkodzeń kręgosłupa
WHO szacuje, że w ciągu roku 250-500 tys. osób doznaje urazu rdzenia kręgowego. W samych Stanach Zjednoczonych rocznie oznacza to blisko 20 tys. przypadków. Traumatyczne urazy kręgosłupa, których przyczyną są wypadki, upadki i akty przemocy, stanowią aż 90% wszystkich przypadków. Za 10 lat możemy być w stanie zespolić przerwany rdzeń kręgowy. Już teraz NIH prowadzi kilka badań klinicznych, które umożliwiły kilku młodym sparaliżowanym osobom poruszanie nogami. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu wszczepionych chirurgicznie stymulatorów elektrycznych, swoistych nerwowych bajpasów, które omijają przerwany rdzeń kręgowy. Wkrótce dzięki nim będą w stanie poruszać się miliony osób na świecie.
Lepsza kontrola bólu
Przewlekły ból jest poważnym i kosztownym problemem zdrowia publicznego, dotykającym dziesiątki milionów ludzi na całym świecie. Niestety, obecne metody leczenia mogą uzależniać, prowadząc do często tragicznych skutków ubocznych. Niedawno NIH uruchomiła inicjatywę Helping to End Addiction Long-Term (HEAL), która wykorzystuje genomikę, neuronaukę i biologię strukturalną do opracowania zupełnie nowych metod zwalczania przewlekłego bólu.
Medycyna regeneracyjna
Medycyna regeneracyjna zajmuje się metodami zastępowania lub regeneracji tkanek i narządów w przypadku ich uszkodzenia. Techniki te są różnorodne – od stymulowania mechanizmów autonaprawy, po hodowlę tkanek w laboratorium. W ciągu dekady, medycyna regeneracyjna może zmienić przebieg chorób przewlekłych – jak cukrzyca – i wyeliminować problemy związane z transplantacjami. W przyszłości możliwe ma być hodowanie tkanek i narządów „na zamówienie”.
Immunoterapia nowotworów
Mianem immunoterapii nazywa się ogół metod angażujących układ odpornościowy w leczeniu nowotworów. Immunoterapię stosuje się dzisiaj w przypadku leczenia niektórych obarczonych wysoką śmiertelnością nowotworów, m.in. czerniaka złośliwego, raka nerki czy niedrobnokomórkowego raka płuc. Immunoterapia polega na zbieraniu komórek odpornościowych i ich modyfikacji, by produkowały żołnierzy zwanych chimerycznymi receptorami antygenowymi (CARs). Technikę tę zastosowano już do uratowania życia wielu dorosłym i dzieci, a w ciągu dekady ma zostać usprawniona w celu leczenia większej grupy nowotworów.
Nowe szczepionki
Cały świat obecnie pracuje nad szczepionką przeciwko SARS-CoV-2, ale w ciągu kolejnej dekady powstanie wiele preparatów na nieuleczalne dziś choroby. Kluczowe wydaje się stworzenie szczepionki zapobiegającej przenoszeniu wirusa HIV, a także opracowanie uniwersalnej szczepionki przeciwko grypie sezonowej. Przygotuje nas to na kolejną pandemię, której prawdopodobnie doświadczymy jeszcze w tym stuleciu.
Edycja genów
Technika edycji genów została dopiero co nagrodzona Nagrodą Nobla w dziedzinie chemii. Nic dziwnego, bo to rozwiązanie przełomowe, które całkowicie odmieni medycynę. Naukowcy zidentyfikowali przyczyny molekularne prawie 6500 chorób człowieka, jednak obecnie istnieje leczenie tylko dla ok. 500. Do 2030 r. pojawi się wiele technik edycji genów, takich jak wykorzystujące CRISPR-Cas9, które będą w stanie korygować mutacje i chronić przed nieuleczalnymi chorobami. Jednym z pierwszych celów jest wyleczenie anemii sierpowatej.
Spersonalizowana medycyna
Nasze procesy fizjologiczne są wyjątkowe, a za 10 lat medycyna będzie spersonalizowana. Prowadzony w Stanach Zjednoczonych program badawczy All of Us Research Program rekrutuje milion wolontariuszy, którzy będą pionierami w analizowaniu różnorodnych danych. W przyszłości raczej każdy z nas nie będzie miał swojego lekarza, ale medycyna będzie bardziej spersonalizowana niż dzisiaj.
