Kosmos, ostateczna granica. Z roku na rok wiemy o nim coraz więcej, ale wciąż to za mało. Oto 10 niezwykłych faktów o kosmosie, o których mogliście nie wiedzieć.
Gwiazdy neutronowe rotują z prędkością 600 razy na sekundę
Gwiazdy neutronowe są jednym z możliwych stadiów końcowych gwiazd o wysokiej masie. Rodzą się w wyniku wybuchów supernowych, a powstałe w konsekwencji jądro obraca się bardzo szybko. Większość gwiazd neutronowych obraca się 60 razy na sekundę. Są jednak obiekty, które są w stanie rotować aż 600 razy na sekundę.
Kosmos jest cichy
Mimo że filmy science fiction sugerują co innego, kosmos jest zupełnie cichy. Fale dźwiękowe potrzebują medium, aby móc się przemieszczać. Ponieważ w próżni kosmicznej nie ma atmosfery, świat gwiazd na zawsze pozostanie cichy. Nie dotyczy to jednak innych planet – niezależnie od tego, jak daleko od nas są, jeżeli mają własną atmosferę, to dźwięk może się tam rozchodzić.
Niezliczona ilość gwiazd
Naukowcy nie mają pojęcia, ile jest gwiazd we Wszechświecie. W tej chwili możemy jedynie ekstrapolować liczbę gwiazd w naszej galaktyce, czyli Drodze Mlecznej. Wynik możemy pomnożyć przez liczbę znanych nam galaktyk. Po tych obliczeniach jesteśmy w stanie wstępnie oszacować liczbę gwiazd w znanym nam Wszechświecie. Naukowcy z Australijskiego Uniwersytetu Narodowego oszacowali liczbę gwiazd we Wszechświecie na 70 sekstylionów, czyli 70 000 milionów milionów milionów ciał niebieskich.
Ślady Neila Armstronga przetrwają kolejne 100 mln lat
Na Księżycu nie ma atmosfery, wiatru i wody, które mogłyby zerodować lub zmyć ślady astronautów z misji Apollo. Oznacza to, że ich ślady, ślady łazików, ślady pozostawione przez lądowniki i porzucone narzędzia pozostaną na Księżycu przez długi czas. Ale nie na zawsze. Księżyc wciąż jest dynamicznym środowiskiem. W rzeczywistości jest stale bombardowany mikrometeorytami, co oznacza, że erozja na Srebrnym Globie zachodzi, tyle że bardzo powoli.
99% masy Układu Słonecznego stanowi Słońce
Słońce jest tak gęste, że stanowi aż 99% masy całego Układu Słonecznego. To pozwala dominować grawitacyjnie i oddziaływać na wszystkie planety. Technicznie rzecz biorąc Słońce jest typu widmowego G2 V, czyli należy do tzw. żółtych karłów ciągu głównego – widziane z Ziemi ma barwę białą. Co sekundę łączy około 600 mln ton wodoru z helem, a także przekształca ok. 4 mln ton materii w energię jako produkt uboczny. Kiedy całe paliwo zgromadzone w Słońcu się wyczerpie, stanie się czerwonym olbrzymem i wchłonie Ziemię. Ale to dopiero za 5 mld lat.
Największa asteroida w Układzie Słonecznym to Ceres
Ceres to kawałek skały, który określa się mianem planety karłowatej. To tak naprawdę asteroida, która ma ponad 960 km średnicy. Jest to zdecydowanie największy obiekt w pasie planetoid między Marsem a Jowiszem. Masa Ceres to 1/3 masy całej masy pasa planetoid. Powierzchnia obiektu jest równa powierzchni Indii lub Argentyny. Dzięki misji Dawn udało nam się zebrać wiele danych o Ceres.
Jeden dzień na Wenus trwa dłużej niż rok na Ziemi
Wenus cechuje wyjątkowo wolny obrót osi, który zajmuje ok. 243 dni ziemskie. Zabawne jest to, że planeta Wenus potrzebuje zaledwie 226 dni, aby dokonać pełnego obrotu wokół Słońca. Co ciekawe, Słońce wschodzi co 117 ziemskich dni, co oznacza, że ma to miejsce tylko dwa razy do roku. Technicznie dzieje się to tego samego „dnia”. Ponieważ Wenus obraca się zgodnie z ruchem wskazówek zegara, Słońce wschodzi na zachodzie i zachodzi na wschodzie.
Wielka Czerwona Plama się kurczy
Słynna Wielka Czerwona Plama na Jowiszu kurczy się od kilku ostatnich dekad. Jest to gigantyczna wirująca burza, która kiedyś mogłaby pomieścić aż trzy nasze planety. Teraz zmieściłaby się w niej tylko jedna Ziemia. Co ciekawe, ponieważ burza kurczy się na szerokość, jej długość rośnie. Naukowcy są wciąż zdumieni, dlaczego tak się dzieje, ale niektórzy twierdzą, że ma to związek z prądami strumieniowymi na Jowiszu, które zmieniły kierunek.
Japet ma dwukolorowe ubarwienie
Japet, jeden z księżyców Saturna, jest w rzeczywistości nietypowym ciałem niebieskim. Ten księżyc ma bardzo wyraźne dwukolorowe zabarwienie – z jednej strony jest znacznie ciemniejszy niż z drugiej. Zjawisko to nie występuje na żadnych innych księżycach Układu Słonecznego. Kolor Japeta ma związek z jego pozycją w stosunku do innych księżyców Saturna.
Okazuje się, że Japet jest daleko poza pierścieniami Saturna i regularnie trafiają go liczne meteoryty przechodzące przez jego orbitę. Inny księżyc – Febe – który znajduje się znacznie dalej niż Japet, obraca się wokół Saturna zgodnie z ruchem wskazówek zegara i emituje stały strumień cząstek. Japet obraca się przeciwnie do ruchu wskazówek zegara, więc tylko jedna jego strona jest trafiana cząstkami z Febe. To wyjaśnia, dlaczego Japet nie jest w całości ciemny, tylko częściowo.
Położenie Gwiazdy Polarnej zmieni się w czasie
Nawigacja będzie trudniejsza, gdy Polaris przestanie być północną Gwiazdą Polarną za ok. 13 000 lat. Na to, która z gwiazd jest obecnie Gwiazdą Polarną, ma wpływ zjawisko precesji osi ziemskiej. Precesja to zjawisko zmiany kierunku osi obrotu obracającego się ciała – w tym przypadku naszej planety. Orientacja osi zmienia się cyklicznie w ciągu tzw. roku platońskiego, który trwa 26 000 lat. W 3000 r. p.n.e. Gwiazdą Polarną była gwiazda Thuban, a za około 13 000 lat będzie nią Wega. Polaris wróci kiedyś do tej roli, jeżeli precesja osi ziemskiej będzie nadal postępować.
