Wszechświat jest pełen niezwykłych obiektów. Oto 10 najbardziej intrygujących galaktyk – zarówno pod względem kształtu, jak i morfologii.
Galaktyka Sombrero
Galaktyka spiralna typu Sa, położona w południowej części gwiazdozbioru Panny i oddalona od nas o 30 mln lat świetlnych. Nazwa pochodzi od jej wyglądu. Galaktyka Sombrero ma wielkie jądro, słabo rozwinięte ramiona spiralne i częściowo jest przysłonięta torusem nieświecącej materii (zbudowanej głównie z pyłu i zimnego gazu wodorowego). Pierścień galaktyki ma średnicę 60 tys. lat świetlnych. Galaktyka ta ma wiele gromad kulistych, które tworzą sferyczne halo.
Galaktyka Czarne Oko
Galaktyka spiralna znajdująca się w gwiazdozbiorze Warkocza Bereniki i oddalona od nas o 17 mln lat świetlnych. Obiekt ten należy do galaktyk Seyferta – ma dobrze rozwinięte ramiona spiralne, ma niewielkie ilości pyłu, które przysłaniają jasne jądro. Co ciekawe, centrum galaktyki i okoliczny obszar (ok. 3000 lat świetlnych) obraca się w kierunku przeciwnym niż reszta dysku. Prawdopodobnie jest to konsekwencją zderzenia z małą galaktyką w przeszłości.
Galaktyka Wir
Galaktyka spiralna o atypowym jądrze, znajdująca się w gwiazdozbiorze Psów Gończych, w odległości ok. 25,74 mln lat świetlnych od Ziemi. Jest zaliczana do galaktyk Seyferta typu 2 i ma 60 000 lat świetlnych średnicy. Masa galaktyki to ok. 160 mld mas Słońca. Na końcu jednego z ramion galaktyki Wir znajduje się galaktyka soczewkowata NGC 5195, która rozciąga jedno z ramion galaktyki Wir. W galaktyce Wir znajdują się trzy supernowe.
Galaktyka Bodego
Galaktyka spiralna położona w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy, oddalona od na o ok. 11,8 lat świetlnych. Jest to jednak z najjaśniejszych galaktyk spiralnych widocznych na półkuli północnej. Można ją łatwo obserwować z Ziemi, nawet przez małe teleskopy, a czasami także gołym okiem. W centrum galaktyki Bodego znajduje się supermasywna czarna dziura o masie 70 mln mas Słońca. Galaktyka ta jest największą w tzw. grupie M81 (34 galaktyk w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy).
Obiekt Hoaga
Galaktyka pierścieniowa w głowie konstelacji Węża. Jest oddalona od nas o ok. 600 mln lat świetlnych, a jej średnica wynosi 121 tys. lat świetlnych. To jedna z najpiękniejszych i najbardziej spektakularnych galaktyk. Na zewnątrz znajduje się pierścień rozciągający się 75-121 tys. lat świetlnych od centrum – są tam młode, świecące na niebiesko gwiazdy. W centrum znajduje się okrągłe, świecące na żółto jądro (zawiera stare gwiazdy). Pomiędzy tymi strukturami znajduje się przestrzeń, w której znajduje się inna galaktyka pierścieniowa. Przerwa nie jest pusta – jest w niej sporo słabych gwiazd.
2MASX J00482185-2507365
Para galaktyk znajdująca się w konstelacji Rzeźbiarza w odległości ok. 780 mln lat świetlnych od Ziemi. Obie galaktyki, chociaż wydają się znajdować blisko siebie, nie oddziałują na siebie. Większa ma rozmiary Drogi Mlecznej, a druga jest 10 razy mniejsza od niej. Ta para może pomóc naukowcom zrozumieć strukturę galaktyk, ponieważ wcześniej nie obserwowano pyłu rozprzestrzeniające się na tak duże odległości.
NGC 3370
Galaktyka spiralna Sc w gwiazdozbiorze Lwa, oddalona od Ziemi o ok. 100 mln lat świetlnych. Kosmiczny Teleskop Hubble’a zrobił NGC 3370 kilka spektakularnych fotek. Są one na tyle ostre, że można obserwować pojedyncze cefeidy (gwiazdy zmienne pulsujące). Cefeidy są wyjątkowo jasne, nawet tysiące razy jaśniejsze od Słońca. Regularnie zmieniają jasność wskutek pulsacji, ale nie tak diametralnie jak pulsary. Co ciekawe, w 1994 r. w galaktyce NGC 3370 odnotowano wybuch supernowej SN 1994ae.
NGC 1512
Galaktyka spiralna z poprzeczką (SBa) w gwiazdozbiorze Zegara. Oddziałuje grawitacyjnie z sąsiednią galaktyką – NGC 1510, a dowodem na to są rozciągnięte i zniekształcone ramiona spiralne. Galaktyka NGC 1512 jest oddalona od Ziemi o ok. 38 mln lat świetlnych. Jest członkiem grupy galaktyk w Złotej Rybie.
ESO 137-001
Galaktyka spiralna z poprzeczką w gromadzie galaktyk Abell 3627, w gwiazdozbiorze Trójkąta Południowego, oddalona od Ziemi o 220 mln lat świetlnych. Galaktyka przemieszcza się w kierunku centrum gromady galaktyk z prędkością 7 mln km/h. Gaz międzygalaktyczny w Abell 3627 ma ponad 350 mln stopni Celsjusza i dochodzi tam do procesów gwiazdotwórczych. Są one zagadką dla astronomów, bo w takich warunkach nowe gwiazdy nie powinny się rodzić.
MACS 2129-1
MACS 2129-1 to obiekt niezwykle tajemniczy. Astronomowie nazywają go mianem galaktyki-zombie. Obserwacje wskazują, że jest to galaktyka dwa razy mniejsza od Drogi Mlecznej i 3 razy masywniejsze. Tworzą ją stare, czerwone gwiazdy, które obracają się z prędkością dwa razy większą niż obiekty orbitujące w pobliżu centrum Drogi Mlecznej. Ale zgodnie z obowiązującym stanem wiedzy, galaktyki takie jak MACS 2129-1 po zamianie w martwe i pełne czerwonych karłów, powinny zmienić swój kształt na bardziej eliptyczny. Niestety, w tym przypadku niczego takiego nie zaobserwowano. Nie wiadomo czym jest to spowodowane. MACS 2129-1 jest jednym z pierwszych celów obserwacyjnych Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba, kiedy zostanie on już wyniesiony na orbitę.
