Welwiczja przedziwna (Welwitschia mirabilis) to osobliwość świata roślin. Mimo, że na pierwszy rzut oka wydaje się zwyczajna wcale taka nie jest.
Pień rośliny przyrasta powoli (około 1 mm rocznie). Jednak zamiast piąć się ku górze, welwiczja w głównej mierze rośnie pod ziemią. Nadziemna część pnia dorasta to 50 cm wysokości i około 100 cm średnicy, natomiast część podziemna może dochodzić do 30 m głębokości (około 10 pięter). Jest to uzasadnione ponieważ żyje w skrajnym klimacie pustyni Namib i Kaokoland (północna Namibia i południowa Angola)
Przez całe życie wydaje tylko 2 liście. Dochodzące nawet do 6 metrów długości. Pękają na podłużne pasy – już u dwuletniego osobnika nie można wskazać górnej czy dolnej strony ze względu na zwinięcie liści. Liście welwiczji żyją najdłużej ze wszystkich liści roślin – nigdy nie zrzucane żyją wraz z całą rośliną kilkaset lat. Magazynowany w nich węgiel pozwala przeżyć długie okresy suszy. Dodatkowo posiadają one aparaty szparkowe z dwóch stron liści, umożliwiające pobieranie rosy niezbędnej do przetrwania w niesprzyjającym klimacie.
Wyjątkową cechą liści jest szczególny rodzaj zachodzącej w nich fotosyntezy CAM, występujący w przybliżeniu u około 6 % roślin wyższych.
Nasiona welwiczji mają podobno zdolność kiełkowania przez 2000 lat. Dotychczas udowodniono, że są w stanie przez 48 godzin wytrzymać temperaturę 80oC. W warunkach o wysokiej wilgotności nasiona mogą przetrwać 2 lata (czas trwania eksperymentu) w temperaturach: 20 oC, 5.5 oC oraz 16 oC. W obydwu przypadkach nie ma to wpływu na ich kondycję.
Na szczęście gatunek nie jest na razie zagrożony wyginięciem, jednak wiele osobników zostało przeniesionych przez prywatnych kolekcjonerów, czy ogrodów botanicznych. W Polsce welwiczje przedziwną można podziwiać w Ogrodzie Botanicznym w Poznaniu – nasiona zostały wysiane w 1972. Od tamtej pory rośliny nikt nie podlewa, bo wystarcza jej do życia ta ilość wody, która znajduje się w powietrzu i skrapla na powierzchni ziemi.
Welwiczja przedziwna – ciekawostki
- Welwiczja przedziwna jest jedynym przedstawicielem monotypowej rodziny welwiczjowatych(Welwitschia).
- Welwiczje odkrył austriacki botanik Friedrich Welwitsch w 1859 roku, na którego cześć roślina otrzymała swoją nazwę.
- W Polsce welwiczje przedziwną można podziwiać w Ogrodzie Botanicznym w Poznaniu.
- Welwiczja przedziwna jest nazywana gatunkiem reliktowym.
- Niektórzy paleontolodzy uważają iż welwiczjowate, występowały już w Ameryce Południowej w erze mezozoicznej.
- Najbliższymi krewnymi welwiczji są rośliny z rodziny gniotowatych (Gnetaceae).
- Roślina uznawana jest za „świętego Graala” przez wielu kolekcjonerów roślin ze względu na wielce ograniczoną dostępność na rynku.
- Roślina widnieje w herbie Namibii.
Welwiczja przedziwna naprawdę jedyna w swoim rodzaju, dlatego warto ją zapamiętać jako ciekawostkę przyrodniczą.