Intel Core i9-11900K wprowadza pewną rewolucję do serii. Czy zmniejszenie ilości rdzeni i wątków naprawdę ma sens?
Specyfikacja Intel Core i9-11900K
Nowe i9 zaskakuje ilością rdzeni i wątków. Procesor ma ich bowiem mniej od i9-10900K (10 rdzeni/ 20 wątków) – obecnych jest 8 rdzeni i 16 wątków, czyli tyle samo co w przypadku i7-11700K. Jest to bardzo kontrowersyjna decyzja, która może przekreślić sens tego nazewnictwa. Nie wydawajmy jednak wyroku zawczasu.
Procesor ma bazowe taktowanie równe 3,5 GHz. W Turbo Boost 2.0 dochodzi do 5,1 GHz, Turbo Boost Max 3.0 do 5,2 GHz. Seria i9 jako jedyna ma jeszcze Thermal Velocity Boost, który sprawia, że jeden rdzeń może pracować z taktowaniem do 5,3 GHz, a wszystkie do 4,8 GHz. Częstotliwość All Core Turbo wynosi do 4,7 GHz.
Intel Core i9-11900K ma również dwa Power Limit. PL1 (długotrwały) ustawiony jest na 125 W, a PL2 (krótkotrwały) na 251 W. Pod mocnym obciążeniem procesor może więc przez chwilę działać z większym taktowaniem, ale po czasie CPU przejdzie na PL1 i taktowanie powinno spadać.
Ilość pamięci Smart Cache to 16 MB. Procesor wspiera pamięci RAM DDR4-3200 oraz ma zintegrowaną grafikę Intel UHD 750. Oczywiście w sprzedaży będzie model z dopiskiem F bez iGPU. Ważną kwestią jest także obsługa PCI-E Gen4. Jest to rzecz od dawna obecna u konkurencji i wreszcie pojawia się u Intela.
Intel Core i9-11900K to konstrukcja przeznaczona na gniazdo LGA1200. Można go uruchomić na płytach Z490, ale przy nowym sprzęcie polecam dołożenie do Z590. Maksymalna temperatura testowanej konstrukcji to 100°C. Temperatura graniczna dla Thermal Velocity Boost to 70°C. Niestety procesor nadal wykonany jest w 14 nm – Intel cały czas nie może przejść na niższy proces produkcyjny.
Testy przeprowadziłem przy wykorzystaniu sterowników Nvidia Game Ready 461.72. Każdy z testów był też powtarzany przynajmniej 3 razy lub do uzyskania powtarzalności wyników. W testach wszelkie technologie typu Asus Multicore Enhancement zostały wyłączone. Oznacza to, że procesory działały dokładnie tak, jak zostały zaprojektowane, włączając to stany PL1 i PL2.
Testy procesora i7-11700K musiałem przeprowadzić na starszym BIOSie, bowiem w momencie otrzymania CPU do testów nie był dostępny 0605. Testy i5-11600K oraz i9-11900K zostały przeprowadzone na 0605. Intel niestety tutaj namieszał z wydajnością i może się ona różnić w zależności od wykorzystanego BIOSu.
Test Cinebench R15, R20 i R23
Cinebench to benchmark oparty na Maxon Cinema 4D. Bardzo dobrze sprawdza się on w ocenie wydajności procesorów, dlatego jest to bardzo popularny benchmark. Wersje R15, R20 i R23 często pojawiają się w przeciekach, stąd wszystkie wersje pojawiły się na wykresach. Przetestowałem wydajność jednowątkową oraz wielowątkową, a w przypadku R23 zdecydowałem się na 10 minutowy test.
Test CPU-Z
CPU-Z również ma wbudowany benchmark. Pozwala on na sprawdzenie wydajności jednowątkowej i wielowątkowej używanego procesora. Test jest szybki i pozwala na dokładne porównanie różnych CPU – warto samemu go wykonać i sprawdzić wyniki.
Test 7-Zip
7-Zip zapewne każdy z Was zna – jest to darmowy program służący pakowaniu i rozpakowywaniu plików. W teście sprawdziłem czasy pakowania (do formatu .7z) jednego pliku o wielkości 18,6 GB oraz paczki paczki 1353 plików o wielkości 2,92 GB.
Test SuperPI
SuperPI od zawsze było używane do porównywania wydajności sprzętu choćby w zawodach OC. Został on stworzony w 1995 roku więc dobrze pokazuje wydajność w starszych aplikacjach jednowątkowych. Program liczy liczbę Pi do wskazanej ilości cyfr. W teście wykorzystałem obliczenia 16 milionów cyfr (16M).
Test wPrime
wPrime to test skupiający się na znajdowaniu liczb pierwszych. Wykorzystuje on do tego metodę Newtona, a więcej na temat wykonywanych obliczeń znajdziecie tutaj. Wykorzystałem test 1024M, a ilość wątków ustawiłem w programie maksymalną dla każdego z procesorów.
Test Speedometer 2.0
Speedometer 2.0 to test mierzący responsywność aplikacji internetowych. Symuluje on działania użytkownika, przez co dobrze może pokazywać, jak w tym temacie wypadają różne procesory. Test przeprowadziłem przy wykorzystaniu przeglądarki Google Chrome.
Test Kraken JavaScript
Benchmark pozwala na porównanie wydajności w złożonych obliczeniach opartych o JavaScript. Jest to między innymi szyfrowanie AES. Wynik podawany jest w milisekundach – im mniej tym lepiej. W teście wykorzystałem przeglądarkę Google Chrome.
Test Handbrake
Handbrake to darmowy program, który pozwala między innymi na konwersję filmów do niemal wszystkich formatów. Jest on tez dostępny praktycznie na wszystkie platformy, stąd jego duża popularność. W teście sprawdziłem czas konwersji filmu .mp4 o długości 10 minut i 33 sekund do H.264 i H.265 (1080p30).
Test VeraCrypt
VeraCrypt oparty jest o znane oprogramowanie TruCrypt. Pozwala ono na proste szyfrowanie dysków i jest open-source, stąd z oprogramowania korzysta sporo osób. VeraCrypt ma wbudowany test sprawdzający wydajność różnych algorytmów. Na wykresach poniżej znajdziecie średnie wyniki trzech testów: AES(Twofish), Twofish(Serpent) oraz Kuznyechik(Serpent(Camellia)).
Test Blender
Blendera każdy z Was zna. Jest to darmowy program do modelowania i renderowania obrazów czy animacji trójwymiarowych. W teście wykorzystałem wersję 2.92, silnik Cycles oraz scenę Spring.
Test V-Ray Benchmark
V-Ray to program, w którym wcześniej przeprowadziłem test kart graficznych – znajdziecie go tutaj. Tam też jest pełen opis programu. W teście wykorzystałem benchmark dostarczony przez twórców w wersji 5.
Test Corona Benchmark
Corona to silnik renderujący dostępny dla Autodesk 3ds Max oraz CInema 4D. Nie obsługuje on renderowania GPU więc tutaj wydajność procesora jest kluczowa. W testach skorzystałem z benchmarku od twórców, który dobrze pokazuje wydajność CPU.
Test Frybench
FryBench to benchmark opary o Fryrender. Jest to fotorealistyczny silnik renderujący, w którym szczególny nacisk nałożony jest na światło. Benchmark również bardzo dobrze pokazuje różnice pomiędzy różnymi procesorami, stąd jego wybór do testów.
Test F1 2020
F1 2020 to kolejne wydanie znanej serii gier wyścigowych. Gra działa pod kontrolą API DirectX 12. Wybrane ustawienia graficzne to bardzo wysokie. W testach wykorzystałem wbudowany tryb testowania na mapie Bahrajn – krótki, przy oponach bardzo mokro oraz trybie kamery pościgowa oddalona. Wybrana rozdzielczość to 1920 x 1080 px.
Test Assassin’s Creed Valhalla
Assassin’s Creed Valhalla przenosi nas. Tym razem akcja przenosi nas do IX wieku, do średniowiecznej Anglii. Gra oparta jest o API DirectX 11. W teście wykorzystałem wbudowany benchmark. Wybrane ustawienia graficzne to Ultra, a rozdzielczość 1920 x 1080 px.
Test Total War Saga: Troy
Akcja Total War Saga: Troy toczy się w trakcie wojny trojańskiej. Jest to najnowsza odsłona serii Total War Saga – pierwszą była Thrones of Britannia. Gra wykorzystuje API DirectX 11. Testy przeprowadziłem przy wykorzystaniu wbudowanego benchmarku (siege) w rozdzielczości 1920 x 1080 oraz przy ustawieniach ultra.
Test Metro Exodus
Metro Exodus to gra stworzone przez 4a Games. Jest to pierwszoosobowa strzelanka, której akcja dzieje się w postapokaliptycznym świecie. Testy przeprowadziłem przy wykorzystaniu wbudowanego benchmarku, przy API DirectX 12, rozdzielczości 1920 x 1080 i ustawieniach ultra (bez ray tracingu czy DLSS).
Test Cyberpunk 2077
Tego tytułu nie trzeba nikomu przedstawiać. Jest to najnowsza gra studia CD Project Red, która cechuje się bardzo dużymi wymaganiami. Testy wykonałem w dzielnicy Little China. Wybrane ustawienia graficzne to Ultra (bez RT i DLSS), a rozdzielczość 1920 x 1080 px.
Test Watch Dogs: Legion
Watch Dogs: Legion to kolejna odsłona znanego cyklu Ubisoft. Tym razem akcja toczy się w Londynie, a fabuła skupia się na hakerach z grupy DedSec. W testach wykorzystałem benchmakr wbudowany w grę. Wybrane ustawienia graficzne to Ultra (bez RT czy DLSS), a rozdzielczość 1920 x 1080 px.
Test Borderlands 3
Kolejna z gier należy do humorystycznej serii FPSS z elementami RPG. Ma ona charakterystyczną grafikę, którą nie sposób pomylić z innym tytułem. W testach wykorzystałem benchmark wbudowany w grę, ustawienia Badass oraz API DirectX 12. Rozdzielczość to 1920 x 1080 px.
Test Red Dead Redemption 2
Druga odsłona serii skupia się na postaci Arthura Morgana. W tym tytule macie dostęp do tętniącego życiem świata, gdzie możecie wykreować własną ścieżkę kariery. Tutaj ponownie wykorzystałem benchmark wbudowany w grę, API Vulkan 12 czy maksymalne ustawienia graficzne. Wybrana rozdzielczość to oczywiście 1920 x 1080 px.
Test Shadow of the Tomb Raider
Shadow of the Tomb Raider to gra często wykorzystywana w różnych testach. Opowiada ona o kolejnych przygodach Lary Croft – tym razem trafia ona do Ameryki Łacińskiej. Testy przeprowadziłem przy wykorzystaniu wbudowanego benchmarka (stąd tylko na wykresach znajdziecie średnią), API DirectX 12, rozdzielczości 1920 x 1080 i ustawieniach najwyższych.
Test Tom Clancy’s Ghost Recon: Breakpoint
Ostatnia z testowanych gier to Tom Clancy’s Ghost Recon: Breakpoint. Jest to sanboksowy TPS, który kontynuje kultową serię. Tym razem akcja dzieje się na Pacyfiku, na wyspie Auroa. Do testów wykorzystałem grę działającą na API Vulkan oraz wbudowany test. Wybrana rozdzielczość to 1920 x 1080 a ustawienia graficzny najwyższe.
Taktowanie, podkręcanie i temperatury Intel Core i9-11900K
Tak jak wspomniałem procesor ma dwa Power Limity. Bardzo ładnie jest to widoczne przy obciążeniu Cinebench R23. Gdy procesor jest w stanie PL2 to jego taktowanie wynosi 4,8 GHz, a temperatury sięgają 66°C. Po przejściu do PL1 taktowanie spada do 4,2 GHz, a temperatury poniżej 56°C przy AiO 360 rozkręconym na maksymalne obroty.
OC wykonałem przy napięciu 1.4 V. Procesor uzyskał wtedy stabilne 5,1 GHz. 5,2 GHz było możliwe dopiero przy napięciu 1,45 V, ale wtedy temperatury momentalnie sięgały 100°C przy Cinebench R23. Przy 1,4 V temperatury również były wysokie i po dłuższym obciążeniu dochodziły do 99°C, więc tutaj warto popracować nad ustabilizowaniem procesora przy znacznie mniejszym napięciu.
Test OC Cinebench R23
Cinebench to benchmark oparty na Maxon Cinema 4D. Bardzo dobrze sprawdza się on w ocenie wydajności procesorów, dlatego jest to bardzo popularny benchmark. W testach OC wykorzystałem tylko wersję R23. Przetestowałem wydajność jednowątkową oraz wielowątkową.
Test OC wPrime
wPrime to test skupiający się na znajdowaniu liczb pierwszych. Wykorzystuje on do tego metodę Newtona, a więcej na temat wykonywanych obliczeń znajdziecie tutaj. Wykorzystałem test 1024M, a ilość wątków ustawiłem w programie maksymalną dla każdego z procesorów.
Test OC V-Ray Benchmark
V-Ray to program, w którym wcześniej przeprowadziłem test kart graficznych – znajdziecie go tutaj. Tam też jest pełen opis programu. W teście wykorzystałem benchmark dostarczony przez twórców w wersji 5.
Test OC Corona Benchmark
Corona to silnik renderujący dostępny dla Autodesk 3ds Max oraz CInema 4D. Nie obsługuje on renderowania GPU więc tutaj wydajność procesora jest kluczowa. W testach skorzystałem z benchmarku od twórców, który dobrze pokazuje wydajność CPU.
Test OC F1 2020
F1 2020 to kolejne wydanie znanej serii gier wyścigowych. Gra działa pod kontrolą API DirectX 12. Wybrane ustawienia graficzne to bardzo wysokie. W testach wykorzystałem wbudowany tryb testowania na mapie Bahrajn – krótki, przy oponach bardzo mokro oraz trybie kamery pościgowa oddalona. Wybrana rozdzielczość to 1920 x 1080 px.
Test OC Total War Saga: Troy
Akcja Total War Saga: Troy toczy się w trakcie wojny trojańskiej. Jest to najnowsza odsłona serii Total War Saga – pierwszą była Thrones of Britannia. Gra wykorzystuje API DirectX 11. Testy przeprowadziłem przy wykorzystaniu wbudowanego benchmarku (siege) w rozdzielczości 1920 x 1080 oraz przy ustawieniach ultra.
Test OC Cyberpunk 2077
Tego tytułu nie trzeba nikomu przedstawiać. Jest to najnowsza gra studia CD Project Red, która cechuje się bardzo dużymi wymaganiami. Testy wykonałem w dzielnicy Little China. Wybrane ustawienia graficzne to Ultra (bez RT i DLSS), a rozdzielczość 1920 x 1080 px.
Test OC Shadow of the Tomb Raider
Shadow of the Tomb Raider to gra często wykorzystywana w różnych testach. Opowiada ona o kolejnych przygodach Lary Croft – tym razem trafia ona do Ameryki Łacińskiej. Testy przeprowadziłem przy wykorzystaniu wbudowanego benchmarka (stąd tylko na wykresach znajdziecie średnią), API DirectX 12, rozdzielczości 1920 x 1080 i ustawieniach najwyższych.
Pobór mocy
Testy wykonałem przy wykorzystaniu watomierza Voltcraft Energy Logger 4000. Obciążeniem był wielowątkowy test Cinebench R23. Zaprezentowane poniżej wyniki dotyczą stanu PL1 (bez OC). W stanie PL2 pobór mocy wynosił 305 W.
Podsumowanie testu Intel Core i9-11900K
Intel Core i9-11900K kosztuje ok. 2700 zł. Nie jest to zły procesor, ale na pewno nie jest wart takiej ceny.
Powyższy wykres jest średnią ze wszystkich programów, więc tutaj należy podejść do niego z pewnym dystansem. Intel Core i9-11900K wypada bardzo podobnie do Ryzena 7 5800X i różnice tak naprawdę zależą od programów. Średnio AMD ma przewagę, ale wszędzie tam, gdzie liczy się wydajność jednego rdzenia wygrywa Intel, a przegrywa on przy np. renderowaniu czy w testach Handbrake. Warto jednak zauważyć, że różnice w stosunku do modelu i7-11700K nie są wybitnie wielkie i tutaj wychodzi niestety brak większej ilości rdzeni czy wątków, które mogły by to zmienić. Oczywiście 11900K ma znacznie lepszą wydajność jednowątkową, ale czy to uzasadnia zmiany dokonane w serii i9? Moim zdaniem kompletnie nie.
W grach Intel Core i9-11900K wypada zdecydowanie najlepiej. Bez wątpienia jest to najwydajniejsza konstrukcja 8-rdzeniowa/ 16-wątkowa dla graczy. Wyniki są naprawdę świetne i pokazują, że to właśnie dla graczy i tak naprawdę tylko dla nich powstała ta konstrukcja.
Po OC Intel Core i9-11900K staje się najwydajniejszą konstrukcją we wszystkich zastosowaniach. Bez problemów pokonuje on 5800X w każdym z testów, a w grach możecie liczyć na jeszcze lepsze wyniki. Warto jednak zmniejszyć napięcie procesora (OC wykonałem przy 1,4 V) bowiem temperatury mogą być naprawdę wysokie nawet przy AiO 360.
Pobór mocy jest zdecydowanie minusem testowanej konstrukcji. W PL2 pobiera ona sporo mocy, więcej od konkurencji. Dopiero w PL1 jest znacznie lepiej. Po OC sytuacja robi się naprawdę słaba, bowiem znacznie powyżej 400 W jest słabym wynikiem. W połączeniu z mocną grafiką cała platforma będzie pobierała sporo mocy.
Intel Core i9-11900K nie jest złym procesorem, ale niepotrzebnie należy do serii i9. Gdyby zastąpił on i7-11700K i był dostępny w jego cenie to spokojnie mógłbym go polecić. Intel mógł nawet wprowadzić go jako 11790K w trochę wyższej kwocie, ale niestety tak się nie stało. W swojej nominalnej cenie niestety ale jest on za słaby abym mógł go Wam polecić. Oczywiście zapaleni gracze będą go kupowali ze względu na świetne wyniki w grach (w szczególności po OC), ale brak większej ilości rdzeni i wątków będzie odczuwalny przy zastosowaniach profesjonalnych. Tutaj Ryzen 7 5800X wypada znacznie korzystniej ze względu na niższą cenę. Oczywiście OC zmienia sytuację, ale mimo wszystko większość osób nie zdecyduje się na podkręcenie zakupionej jednostki. Procesor nie jest też na tyle wydajniejszy od i7-11700K, aby uzasadniało to znaczny wzrost ceny. Przypomnę też, że procesor porównuję do Ryzena 7, a na rynku mamy jeszcze Ryzena 9 5900X, który powinien być w cenie poniżej 3000 zł (chociaż aktualnie są jego braki w sklepach).
Intel Core i9-11900K może okazać się ciekawą propozycją dla graczy, ale to tylko ich może zainteresować. Jeśli więc wykorzystujecie komputer do zastosowań profesjonalnych to niestety ale na ten moment pozostaje Wam tylko AMD, albo poczekanie na kolejną generację CPU od Intela. Chyba, że wykorzystujecie programy stawiające tylko na wydajność jednowątkową to wtedy propozycja Intela również może mieć sens.
Za dostarczenie procesorów AMD Ryzen 5600X i 5800X dziękuję sklepowi X-Kom.
