Zapewne pamiętacie z lekcji historii grozę jaka towarzyszyła informacjom związanym z prawdopodobnie najbardziej znaną epidemią w historii świata, która miała miejsce przed 2020 rokiem. Wygląda jednak na to, że czarna śmierć była nieco mniej niszczycielska niż mogłoby się wydawać.
Czarna śmierć, czyli epidemia wywołana najprawdopodobniej przez bakterię Yersinia pestis prowadzącą do dżumy, nawiedziła Europę, Azję Zachodnią i Afrykę Północną. Przypadła ona na lata 1347-1352, a w czasie jej trwania mogło umrzeć nawet 50% populacji Starego Kontynentu. Ale czy na pewno każdy zakątek Europy został dotknięty tym problemem w aż tak dużym stopniu?
Czytaj też: Najstarsza pałeczka dżumy ma 5000 lat. Gdzie ją znaleziono?
Jak się pewnie domyślacie: nie. Tak przynajmniej sugerują autorzy artykułu dostępnego na łamach Nature Ecology and Evolution, którzy wykonali analizy dotyczące pyłków roślin zebranych na terenie 19 europejskich krajów. Próbki pochodzą z 261 różnych miejsc, a poświęcone im badania miały wykazać, jak zmieniły się krajobrazy i działalność rolnicza w latach 1250-1450. Było to więc mniej więcej 100 lat przed i 100 lat po przejściu Czarnej śmierci.
Informacji o tym, jak zabójcza była Czarna śmierć dostarczają pyłki roślin z 19 europejskich krajów
Wyniki sugerują, że choć w niektórych częściach naszego kontynentu faktycznie doszło do poważnych przemian demograficznych i gospodarczych, to w przypadku części z nich trudno mówić o zauważalnym wpływie XIV-wiecznej epidemii. O ile w Skandynawii, Francji, południowo-zachodnich Niemczech, Grecji i środkowych Włoszech doszło do znaczącego zaniku rolnictwa, tak większość Europy Środkowej i Wschodniej oraz części Europy Zachodniej wykazały w tym aspekcie brak zmian, a nawet rozwój.
Czytaj też: Epoka lodowcowa i jej niezwykłe pozostałości. Archeolodzy natrafili na szczątki sprzed 60 000 lat
Skąd może się więc brać błędne przeświadczenie o tym, jak zabójcza była Czarna śmierć i jakie piętno odcisnęła na europejskich społeczeństwach? Większość dokumentacji poświęconej zgonom w wyniku infekcji Yersinia pestis pochodziła z obszarów miejskich – te cechowały się natomiast wyższym zagęszczeniem ludności oraz gorszymi warunkami sanitarnymi. Sęk w tym, iż w połowie XIV wieku ponad 75% ludności Europy stanowiła ludność wiejska. Z tego względu, jeśli chcemy poznać dokładną skalę zgonów związanych z epidemią dżumy, to konieczne będzie znacznie dokładniejsze i bardziej lokalne podejście do tej sprawy.
