Czarna śmierć z XIV wieku jest dobrze znanym terminem. Dżuma dymieniczna, wywołana przez bakterię Yersinia pestis, doprowadziła do śmierci 50-60% ludności Europy.
O ile tego typu informacje były dość powszechnie pwotarzane, to warto również wspomnieć, że plaga uderzała w Europę, Bliski Wschód i inne obszary przez kolejne cztery stulecia, powracając co 10 do 20 lat.
Nazwa „Czarna śmierć” jest swego rodzaju błędem w tłumaczeniu łacińskiego wyrażenia „atra mors”, oznaczającego jednocześnie „straszne” i „czarne”. Nie ma wyraźnej korelacji między ponurą nazwą a objawami, jakich doświadczały ofiary. Czarna śmierć przetoczyła się przez Bliski Wschód i Europę w latach 1346-1353, ale mogła się rozpocząć kilkadziesiąt lat wcześniej na płaskowyżu Qinghai w Azji Środkowej.
Okres nawracających epidemii dżumy między XIV a XVIII wiekiem jest znany jako druga pandemia dżumy. Tak zwana pierwsza pandemia wystąpiła w szóstym do ósmego wieku naszej ery, a trzecia pandemia trwała w latach 1860-1960.
Niewiele późniejszych wybuchów epidemii w drugiej pandemii dżumy było równie niszczycielskich co „czarna śmierć”. Ale mimo to nadal zabijały one 10-20% populacji przy każdym nawrocie.
Wiele ważnych wydarzeń w historii medycyny miało miejsce w kontekście tej plagi: powrót sekcji zwłok, odkrycie krążenia krwi czy też rozwój środków zdrowia publicznego. Nie jest jasne, dlaczego druga pandemia zakończyła się w Europie Zachodniej, podczas gdy Rosja i Imperium Osmańskie walczyły z nią aż do XIX wieku.
Wielka zaraz w Londynie w 1665 r. była ostatnią poważną epidemią na terenie Anglii i wydaje się, że po XVII wieku zaraza zniknęła także z ziem hiszpańskich i germańskich. Plaga w Marsylii we Francji w latach 1720-1721 jest uważana za ostatnią poważną epidemię dżumy w Europie Zachodniej.
Niektórzy historycy twierdzą, że stan zdrowia publicznego poprawił się do takiego stopnia, że powstrzymał rozprzestrzenianie się plagi, zwłaszcza poprzez systematyczne i skuteczne stosowanie przepisów sanitarnych. Inni wskazują na ewolucyjne zmiany u ludzi, gryzoni lub samych bakterii.
