Mars jest powszechnie nazywany Czerwoną Planetą, bo też taką ma barwę. Czym jest ona spowodowana?
Ze względu na agresywny, rzucający się w oczy kolor, Mars został nazwany imieniem rzymskiego boga wojny. Nieprzypadkowo. Planeta ta wygląda naprawdę spektakularnie.
Podobny, a jednak inny
Orbita Marsa oddalonego od Słońca o 228 mln km znajduje się na zewnątrz orbity Ziemi. Kiedy nasza planeta wyprzedza go (co ok. 26 miesięcy), Mars staje się widoczny przez całą noc.
Kiedy obserwujemy Marsa przez teleskop, wydaje się być on podobny do Ziemi – ma ciemnie plamy na powierzchni, czapy polarne czy odchyloną oś obrotu. Dzień trwa tam 24,6 godzin.
Największą różnicą między Marsem a Ziemią jest rozmiar. Czerwona Planeta jest znacznie mniejsza – ma średnicę 6794 km. Grawitacja na powierzchni wynosi tylko 38 % grawitacji ziemskiej. Mars ma dwa księżyce – Fobosa (27 km) i Deimosa (15 km) – które zostały odkryte w 1877 r.
Temperatura na powierzchni Marsa jest zmienna – waha się między +10 stopniami Celsjusza a -80 stopniami Celsjusza. Większość planety stanowi skalista pustynia, zimna i sucha, stale smagana przez burze pyłowe.
Mars czerwony jak cegła
W 1972 r. sonda Mariner 9 sporządziła mapę z Marsa. Zaobserwowano wtedy gigantyczne kaniony, ogromne wulkany, suche koryta rzek, kanały dopływowe i pola wydm. Krótko mówiąc: ślady aktywności tektonicznej.
Z tego miejsca warto wspomnieć Valles Marineris o długości 4000 km i głębokości 6 km. To największy kanion w Układzie Słonecznym. Z Kolei Olympus Mons (500 km średnicy, 25 km wysokości) jest najwyższą górą w naszym kosmicznym sąsiedztwie.
Czerwony kolor Marsa jest spowodowany regolitem, czyli materiałem powierzchniowym, który zawiera dużo tlenku żelaza. Ten sam związek nadaje kolor rdzy i naszej krwi. Astronauci, którzy w końcu wylądują na Marsie zobaczą, że powierzchnia planety jest bardziej karmelowa niż czerwona. To dlaczego inaczej widzimy ją z Ziemi? To przez pył obecny w marsjańskiej atmosferze, który sprawia, że gołym okiem planeta wydaje się być czerwona.
Nie wiadomo jednak, dlaczego Mars ma tak dużo żelaza i z jakich powodów jest ono utlenione. Dlaczego podobnego zjawiska nie obserwujemy na Ziemi? Na naszej planecie większość żelaza jest zatopiona w jądrze, kiedy Ziemia była młoda i stopiona. Mniejszy rozmiar i słabsza grawitacja Marsa sprawiły, że na Marsie żelazo znajduje się bliżej powierzchni, wchodząc w reakcję ze szczątkowym tlenem.
Pierwsze kolorowe zdjęcia powierzchni zostały zrobione przez lądowniki Viking w 1976 r. Od tego czasu wiele orbiterów badało Czerwoną Planetę. Niektóre pracują do dziś: Mars Reconnaissance Orbiter, Mars Odyssey i Mars Express. Na Czerwonej Planecie działają także łaziki Spirit, Opportunity i Curiosity. Wkrótce dołączy do nich Perseverance, który wyląduje na powierzchni 18 litego 2021 r. Będzie on operował w kraterze Jezero, w którym ponad 3 mld lat temu znajdowało się jezioro i delta rzeki. Będzie to nowy etap badań Czerwonej Planety.
