Kranogi to sztuczne wyspy na jeziorach, których pozostałości były do tej pory znajdowane na terenie Irlandii oraz Szkocji. Analizy DNA wskazują na to, kto zamieszkiwał te struktury.
Mając na uwadze fakt, iż kranogi znajdują się na wodzie, nie powinno dziwić, że archeolodzy mają trudności z ich badaniem. Antony Brown z UiT Arctic University, wspierany przez naukowców z Wielkiej Brytanii, postanowił pobrać próbki z osadów jeziornych. O wynikach ich analiz możemy przeczytać na łamach Antiquity.
Czytaj też: Archeolodzy znaleźli kamień z okresu Piktów. Zawiera abstrakcyjne symbole
Wcześniejsze tego typu ekspedycje doprowadziły do odnalezienia między innymi pyłków roślinnych znajdujących się w wydobywanych z jezior rdzeni. Tym razem badacze natrafili natomiast na DNA ukryte w tamtejszych osadach. Łącząc pozyskane w ten sposób informacje udało im się odtworzyć obraz społeczności zrzeszonych wokół kranogów.
Pod uwagę wzięto rdzenie osadów z okolic White Loch of Myrton w Szkocji i Lough Yoan w Irlandii. Datowanie radiowęglowe rdzeni wykazało, że kranog w White Loch został zbudowany w epoce żelaza, około 400 roku p.n.e. Drugi najprawdopodobniej powstał znacznie później, bo w okresie średniowiecza. Oba te miejsca były wielokrotnie opuszczane i ponownie zasiedlane.
Kranogi to sztuczne wyspy budowane aż do czasów średniowiecza
Kluczowy wniosek jest natomiast następujący: kranogi były ważnymi miejscami, prawdopodobnie domami osób o wysokim statusie. W ich obrębie znaleziono na przykład pyłek z nawłoci, która zapewne służyła jako ściółka. Poza tym na wyspach zachowały się poszlaki świadczące o uprawianiu tam rzemiosła.
Materiał genetyczny pochodzący od krów, owiec i kóz sugeruje, że te sztuczne wyspy stanowiły schronienie nie tylko dla ludzi, ale i zwierząt gospodarskich. Kranog w Lough Yoan zawierał duże ilości kości – najprawdopodobniej zwierząt poddanych ubojowi na potrzeby urządzanych uczt. Istnieje nawet możliwość, iż tego typu miejsca były wykorzystywane w czasie uroczystych okazji.
Czytaj też: Amasia to nowy superkontynent. Za 200-300 mln lat wszędzie dojedziesz autem
Poza tym badacze uznali, że budowa kranogów wiązała się z wylesianiem. Przyczyny były co najmniej dwie: drewno wykorzystywano do budowy tych struktur, podczas gdy resztę roślinności usuwano, ponieważ potrzeba było powierzchni przeznaczonych pod uprawę. Z kolei odpady produkowane przez mieszkańców zanieczyszczały jeziora, wywierając istotny wpływ na ich florę i faunę.
