Bez oddychania nie da się przeżyć, jednak nurkowie stale przekraczają swoje granice. Na jak długo można wstrzymać oddech?
Człowiek oddycha przeciętnie 18 razy na minutę, a przy płytkim wdechu wciąga do płuc ok. 0,5 litra powietrza. Przy głębokim wdechu wartość ta zwiększa się pięciokrotnie, w wyniku czego cały czas mamy w płucach ok. 3 litrów powietrza. Pozostaje jeszcze 1,5 litra rezerwy, której nie da się wymienić na pojedynczym wdechu i wydechu.
Oddech płytki lub głęboki
Płuca to jeden z najdziwniejszych narządów. Dzięki intensywnym ćwiczeniom fizycznym można powiększyć ich objętość niemal dwukrotnie – z 3,2 do 6 litrów u kobiet oraz z 4,5 do 8 litrów u mężczyzn. Nurkowie głębinowi mogą mieć nawet płuca o objętości 9 litrów.
Ilość tlenu potrzebna do przeżycia zależy od wysiłku organizmu, szczególnie mózgu. Dzięki medytacji można zmniejszyć jego zużycie nawet o 20-30%. Jacques Mayol, słynny nurek głębinowy z filmu „Wielki błękit” Luca Bessona, potrafił wstrzymać oddech na 8 minut. Jego serce zwalniało wtedy do 10 uderzeń na minutę, a krew gromadziła się w najważniejszych narządach – mózgu, wątrobie i sercu.
Mayol opanował do perfekcji tzw. archaiczny odruch fizjologiczny występujący u wszystkich ludzi. Sprawia on, że samo zanurzenie głowy, na której znajdują się liczne receptory wrażliwe na wodę, doprowadza do zwolnienia akcji serca.
Rekordy w nurkowaniu
Obecnie obowiązujący rekord świata w nurkowaniu statycznym (czyli zanurzeniu głowy w pozycji leżącej) to 11 minut i 35 sekund w przypadku mężczyzny i 8 minut, 23 sekundy w przypadku kobiety. Podczas zawodów, nurkowie kładą się na brzuchu i trzymając się krawędzi basenu, zanurzają samą głowę, by nie zużywać energii na pracę mięśni. Rywalizacja odbywa się w ciepłych basenach, w których temperatura wody oscyluje wokół 28 stopni Celsjusza (to konieczność, by nie zużywać energii na ogrzanie ciała). Mimo iż brzmi to niezwykle, już samo zamknięcie oczu znacznie zmniejsza ilość zużywanego tlenu.
Nieoficjalny rekord długości wstrzymania oddechu należy do brytyjskiego iluzjonisty Davida Blaine’a. W 2008 r. wstrzymał on oddech na basenie przez 17 minut i 4 sekundy. Pod wodą medytował, a wcześniej oddychał przez maskę czystym tlenem.
A ile wynosi rekord nurkowania bez butli? Należy on do Austriaka Herberta Nitscha, który zszedł na głębokość 214 metrów. Panujące na takiej głębokości ciśnienie sprawia, że objętość płuc nurka zmniejsza się z ok. 8 litrów do wielkości jabłka. Płuca zalewa osocze, dzięki czemu nie zostają zmiażdżone. W takich warunkach organizm jest w stanie wytrzymać bez tlenu przez 4 minuty.
