Nie każdy nowotwór to wyrok. Wczesna diagnostyka i odpowiednie działania pozwalają na uporanie się z tym trudnym przeciwnikiem. Niestety, od jakiegoś czasu obserwujemy wzrost liczby zgonów spowodowanych chorobami nowotworowymi. Które z nich zabijają najszybciej?
Pandemia COVID-19 to poważny problem, ale znacznie groźniejsze wydają się być choroby serca czy nowotwory. Trzeba pamiętać, że nie każdy nowotwór to rak – tym mianem określa się nowotwór złośliwy, czyli taki, który z jednego organu przenosi się na inny. Które nowotwory zabijają najszybciej Polaków?
Oto 10 przy największych zabójców w Stanach Zjednoczonych między 2000 a 2008 rokiem. Dane pochodzą z Krajowego Rejestru Nowotworów. Część przytoczonych tu informacji pochodzi z portalu zwrotnikraka.pl.
Rak płuc i oskrzeli: 207 528 zgonów
Rak płuc i oskrzeli jest najczęstszym zabójcą wśród nowotworów w Polsce. Palenie tytoniu i stosowanie wyrobów tytoniowych są głównymi przyczynami tego nowotworu, a eksperci mówią, że uderza on najczęściej między 55. a 65. rokiem życia. Istnieją dwa główne typy: niedrobnokomórkowy rak płuc, który jest najczęstszy, oraz drobnokomórkowy rak płuc, który rozprzestrzenia się szybciej.
Rak okrężnicy i odbytnicy: 102 051 zgonów
Rak okrężnicy rozwija się w tkankach okrężnicy, podczas gdy rak odbytnicy pojawia się w ostatnim odcinku jelita grubego w pobliżu odbytu. Większość przypadków zaczyna się jako skupiska małych, łagodnych komórek zwanych polipami, które z czasem stają się zmianami nowotworowymi. W celu znalezienia polipów zaleca się regularne wykonywanie badań przesiewowych.
Rak przełyku: 66 659 osób
Rak przełyku zaczyna się w komórkach, które wyściełają przełyk. Najczęstsze typy histologiczne to rak płaskonabłonkowy przełyku oraz gruczolakorak – częstość występowania tego drugiego rośnie, zwłaszcza u mężczyzn. Rak przełyku cechuje się złym rokowaniem, a jego leczenie jest trudne.
Rak piersi: 55 011 zgonów
Nowotwór piersi stanowi 25 % ogółu wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe wykrywane u kobiet. Częstość zachorowania związana jest z poziomem cywilizacyjnym społeczeństwa, a szczyt zachorowań na raka piersi występuje u kobiet w wieku 50-69 lat. Chociaż nowe leki i terapie wpływają pozytywnie na poprawę rokowania, to najważniejsze jest wykrycie nowotworu na wczesnym etapie zaawansowania.
Rak trzustki: 43 148 zgonów
Rak trzustki rozpoczyna się w tkankach trzustki, która wspomaga trawienie i reguluje metabolizm. Pierwsze objawy raka trzustki są niespecyficzne, co utrudnia wczesne postawienie diagnozy. Zapadalność na raka trzustki rośnie z wiekiem. Niestety, często jest wykrywany w stadium terminalnym, kiedy obecne są już przerzuty, a guz trzustki jest nieoperacyjny i tak naprawdę nic nie da się zrobić.
Rak prostaty: 41 980 zgonów
Rak prostaty (rak stercza, rak gruczołu krokowego) zwykle zaczyna powoli rosnąć w gruczole krokowym, który produkuje płyn nasienny do transportu plemników. Niektóre typy pozostają ograniczone do gruczołu i są łatwiejsze do leczenia, ale inne są bardziej agresywne i szybko się rozprzestrzeniają. Rak prostaty zajmuje u mężczyzn drugie miejsce w zestawieniu zapadalności i umieralności z powodu nowotworów złośliwych. W Polsce zachorowania na raka gruczołu krokowego podwoiły się w ciągu ostatniej dekady.
Rak pęcherza moczowego: 31 965 zgonów
Nowotwory pęcherza moczowego mogą występować w każdym wieku, jednak najczęściej dotykają mężczyzn w wieku 50-80 lat. Niestety, w ostatnim dziesięcioleciu zaobserwowano wzrost zachorowań na raka pęcherza moczowego o około 50 %. Kobiety chorują 3-4 razy rzadziej, ale liczba zachorowań na raka pęcherza moczowego wśród kobiet stale rośnie. Większa część raków pęcherza moczowego wywodzi się z komórek nabłonka przejściowego.
Nowotwór złośliwy mózgu: 25 928 zgonów
Guzy mózgu dzielimy na pierwotne i wtórne – szacuje się, że stanowią one ok. 2 % zachorowań na nowotwory złośliwe w Polsce. Pierwotne guzy mogą być zlokalizowane w mózgu, rdzeniu kręgowym i oponach mózgowo-rdzeniowych. Zazwyczaj naciekają sąsiadujące tkanki i nie dają przerzutów do odległych narządów. Najczęściej występujące guzy pierwotne to glejaki i oponiaki. Wtórne guzy mózgu są związane z przerzutami komórek nowotworowych z innych narządów.
Rak jajnika: 23 724 zgonów
Światowe raporty wskazują na stały wzrost tendencji do zachorowania na raka jajnika – co roku na świecie umiera ponad 114 000 osób z tego powodu. Większość nowotworów jajnika to tzw. guzy sporadyczne, a tylko 5-10 % stanowią przypadki uwarunkowane genetycznie. We wczesnych stadiach, nowotwór ten jest w pełni wyleczalny, ale nieczęsto się to udaje. Poza przypadkami powikłanymi i rzadko spotykanymi guzami hormonalnie aktywnymi, objawy raka jajnika są bardzo słabo wyrażane i są trudne do wykrycia. Często jest mylnie kojarzony z dolegliwościami ze strony układu pokarmowego.
Białaczka: 23 169 zgonów
Istnieje wiele typów białaczki, ale wszystkie wpływają na tkanki krwiotwórcze organizmu, takie jak szpik kostny i układ limfatyczny, powodując nadprodukcję nieprawidłowych białych krwinek. Rodzaje białaczki są klasyfikowane na podstawie szybkości rozwoju i komórek, na które oddziałują. Białaczka szpikowa zabiła w latach 2000-2008 11 563 Polaków, a białaczka limfatyczna 11 606 osób.
