PLATFORMA TESTOWA / METODYKA TESTOWA
| Procesor | AMD Ryzen 9 7900X (12 rdzeni / 24 wątki) |
| Chłodzenie CPU | – |
| Pasta termoprzewodząca | Cooler Master CryoFuze 7 |
| Płyta główna | Asus TUF Gaming B650-E WiFi |
| Pamięć RAM | 64 GB DDR5 Kingston Fury Beast RGB 6400 MT/s CL32 |
| Nośnik danych | Kingston KC3000 1 TB M.2 PCI-e 4.0 |
| Karta graficzna | Zotac GeForce RTX 5060 Ti AMP 16 GB |
| Zasilacz | be quiet! Power Zone 2 1000W |
| Obudowa | be quiet! Silent Base 802 Black |
| Monitor | Philips 329P1H/00 (4K / 60 Hz) |
| Klawiatura | Glorious GMMK Wired 75% |
| Myszka | Glorious Model D2 Pro (4K/8K Edition) |
| System | Windows 11 Home 24H2 |
Programy użyte do testów:
- Cinebench R23
- Prime95
- 3DMark Time Spy (ściśle powtarzalny test temperaturowy procesora mający symulować rozgrywkę w grze)
Jak przeprowadzano testy?
- Obudowa be quiet! Silent Base 802 podczas testów była zamknięta.
- Procesor bazowo był testowany w kilku na sztywno ustawionych w aplikacji Ryzen Master profilach poboru mocy – 150, 170W (tę wartość z kolei przyjąłem za ustawienie bazowe w kilku scenariuszach testowych), 200 Wat, oraz pod maksymalnym cyklicznym testowym obciążeniem prądowym – 225 Wat (tutaj temperatury podczas testów spokojnie wychodzą powyżej 100 stopni, nawet dla AIO 360 mm). No ok, jest jeszcze w procedurze test przy 250 Watach, ale on na tę chwilę praktycznie nie jest stosowany. Czemu? wyjaśniam to niżej.
- Trzy wentylatory przednie 140 mm kręciły z obrotami na poziomie +- 550 RPM maksymalnie. Nie ma to praktycznie wpływu na wydajność chłodzeń. Wentylator 140 mm na tylnej ściance także kręcił z obrotami na poziomie +- 550 RPM maksymalnie.
- Obroty wentylatorów na karcie graficznej zostały ustawione na tryb automatyczny, w którym karta sama dobiera prędkość – zazwyczaj jest to tryb pasywny.
- Do testów użyta została pasta termoprzewodząca Cooler Master CryoFuze 7. Przed właściwymi testami każdorazowo aplikowano ją metodą „na X” i wygrzewano 30 minut po każdej aplikacji.
- Testy temperaturowe procesora przeprowadzono z wykorzystaniem programu Cinebench R23 (zapętlony test Multi Core o długości 10 minut) – na każdy test przypadały po dwie rundy 10 minutowe – jedna po drugiej natychmiastowo. Dopiero potem spisywany był finalny odczyt temperaturowy.
- Testy temperaturowe procesora wykonano także w benchmarku 3DMark Time Spy. Konkretnie brano tu pod uwagę test 'CPU TEST’ (ten test wybrałem zamiast pomiaru w konkretnej grze – tutaj za każdym razem temperatura będzie wyższa w każdym benchmarku).
- Wartości temperatur odczytywano z pomocą programu HWiNFO
- W oprogramowaniu do rejestracji temperatury istnieje margines błędu wynoszący około 1 stopnia Celsjusza (taki maksymalnie przyjmuję)
- Formalnie kaganiec temperaturowy dla Ryzena 9 7900X wynosi 95-96°C (bez zdjętych limitów). Pod obciążeniem regularnie osiąga wartości szczytowe w zakresie 95.6–95.8°C. Podczas testów używałem programu Ryzen Master (różne gotowe profile), gdzie limit może wynosić 111 stopni maksymalnie (przy tej temperaturze komputer się wyłącza, odcina zasilanie). Zatem maksymalnie 110.6 stopni w testach brałem za temperaturę ABSOLUTNIE graniczną – jeśli chłodzenie ją osiągnęło, to automatycznie przerywałem test, a taki wynik wpisywałem na wykres.
- Nie stosuję testów opartych na normalizacji poziomu dB(A), ponieważ przeciętny użytkownik komputera nie ma możliwości precyzyjnego ustawienia wentylatorów pod kątem hałasu (brak odpowiedniego sprzętu). Jeśli chłodzenie jest 'zbyt głośne’, to zazwyczaj użytkownik reguluje prędkość wentylatorów na radiatorze poprzez stosowne oprogramowanie w systemie Windows lub bezpośrednio w UEFI. Dlatego w moich testach podchodzę podobnie do tematu – jedyne, co robię jeśli chodzi o hałas, to mierzenie poziomu hałasu przy różnych ustawieniach obrotów wentylatorów (patrz niżej).
- Wyniki prezentowane na wykresach to wartości maksymalnych temperatur, skorygowane o temperaturę otoczenia (Delta temperatury).
- Temperatura otoczenia podczas testów była zmienna, w zależności od dnia oraz samej pory dnia. Aby możliwie najlepiej wyeliminować wpływ zmiennych warunków temperaturowych na wykresach zamieszczam deltę temperatury, czyli różnicę pomiędzy temperaturą podzespołu a temperaturą otoczenia.
- Pomiar poziomu głośności przeprowadziłem decybelomierzem Benetech GM1351 (zakres 30–130 dBA). Minimalny poziom hałasu w pomieszczeniu podczas testów wynosił minimalnie 39 dBA (w godzinach wieczornych: 22:00+). Dlatego, jeśli na wykresie głośności pojawiają się wartości równe lub niewiele wyższe niż ta, oznacza to, że wentylatory chłodzenia – zwłaszcza na minimalnych obrotach – były praktycznie niesłyszalne dla użytkownika.
- Poziom hałasu mierzono z odległości 20 cm od głównej, zamkniętej, strony obudowy. W trakcie pomiaru wentylatory obudowy oraz wentylatory karty graficznej były wyłączone (0 RPM), aby nie wpływały na wyniki testów chłodzenia procesora.
I. Wydajność RPM – scenariusze testowe dla AMD Ryzen 9 7900X przy ustawieniach bazowych (~ 170W / 5.0 GHz 1.23v):
- obroty wentylatora chłodzenia uśrednione do +- 800 RPM
- obroty wentylatora chłodzenia uśrednione do +- 1000 RPM
- obroty wentylatora chłodzenia uśrednione do +- 1200 RPM
- obroty wentylatora chłodzenia uśrednione do +- 1400 RPM
- obroty wentylatora chłodzenia uśrednione do +- 1600 RPM
- obroty wentylatora chłodzenia uśrednione do +- 1800 RPM
- obroty wentylatora chłodzenia uśrednione do +- 2000 RPM
- + na koniec: maksymalne obroty wentylatorów dla każdego testowanego chłodzenia
II. Wydajność WAT – scenariusze testowe dla AMD Ryzen 9 7900X przy różnym poziomie poboru energii:
- testy przy: ~ 100W / ~ 150 / ~ 170 / ~ 200 / ~ 225, oraz, (opcjonalnie) 250 Wat. Limit temperaturowy (jak używamy aplikacji Ryzen Master) to 110.8°C.
- obroty wentylatorów chłodzenia były ustawione zawsze na maksymalne RPM, obroty wentylatorów w obudowie ustawione były na poziomie +- 550 RPM, a obroty GPU – ustawione w tryb automatyczny
- za każdym razem sprawdzano najwyższą osiągniętą temperaturę pracy przy tym każdym konkretnym scenariuszu testowym
- ~ 100W – 4 GHz 1v (Ryzen Master)
- ~ 150W – 5.0 GHz 1.17v (Ryzen Master)
- ~ 170W – 5.0 GHz 1.23v (Ryzen Master) – testowe ustawienie domyślne
- ~ 200W – 5.0 GHz 1.31v (Ryzen Master)
- ~ 225W – 5.2 GHz 1.345v (Ryzen Master)
- (~ 250W – 5.2 GHz 1.40v) – tylko najwydajniejsze chłodzenia AIO teoretycznie utrzymają w tym teście temperaturę na poziomie poniżej 110.8 stopni C (na ogół będą to tylko te najbardziej wydajne [i drogie?] konstrukcje 360 mm, ewentualnie wysokoobrotowe modele AIO 420 mm). Jak na razie z takim się jednak nie spotkałem podczas testów.
