Naukowcy wiedzieli, że przed tysiącami lat doszło do zmniejszenia objętości mózgów naszych przodków, lecz nie potrafili wyjaśnić, co za tym stało. Teraz poznaliśmy rozwiązanie zagadki, które zostało opisane w Frontiers in Ecology and Evolution.
Aby lepiej zrozumieć zmiany, jakich doświadczył ludzki mózg na przestrzeni tysiącleci, autorzy badania wzięli pod lupę dowody kopalne związane z 985 czaszkami należącymi do Homo sapiens oraz gatunków wcześniej zamieszkujących Ziemię. Okazało się, iż dwukrotnie w historii ewolucji nasi odlegli przodkowie doświadczyli zwiększenia objętości swoich mózgów. Stało się to przed 2,1 mln oraz 1,5 mln lat.
Czytaj też: Archeolodzy znaleźli szczątki naszych przodków, które nie pasują ani do Homo sapiens ani do neandertalczyków
Odwrotne zjawisko, a więc zmniejszenie objętości mózgu nastąpiło natomiast około 3000 lat temu. Naukowcy postanowili wykorzystać obserwacje innych gatunków w celu wyjaśnienia zmian w objętości mózgu. Zdaniem jednego z autorów, Jamesa Traniello z Boston University, oparcie badań wyłącznie na skamielinach nie dałoby pożądanych rezultatów, dlatego potrzeba było żywych modeli. Wybór padł więc na mrówki.
Mózgi mogły przystosować się do zmian w sposobie organizacji społecznej naszych przodków
Analiza modeli obliczeniowych i wzorców wielkości mózgu tych zwierząt sugerują, że stopień procesów poznawczych na poziomie grupy oraz podział pracy mogą mieć wpływ na adaptacyjną zmienność wielkości mózgu. Innymi słowy, w grupach społecznych, w których wiedza ma wspólny charakter (lub wręcz przeciwnie, jednostki specjalizują się w konkretnych dziedzinach) mózgi mogą zmieniać swoją objętość. W ten sposób zajdzie u nich przystosowanie do nowych wyzwań.
Czytaj też: Implant w mózgu sposobem na depresję. Metoda odniosła pierwszy sukces
Pomimo licznych różnic pomiędzy mrówkami i ludźmi, Traniello i jego współpracownicy doszli do ważnego wniosku: w obu przypadkach można wyszczególnić podobne aspekty związane z życiem społecznym. Zarówno mrówki jak i ludzie podejmowali lub podejmują grupowe decyzje, dokonują podziału pracy oraz produkują żywność. Po tym, jak wiedza zaczęła się rozprzestrzeniać i przestała spoczywać na barkach pojedynczych jednostek w społeczeństwach, ludzki mózg mógł zmniejszyć swoją objętość, ponieważ nie wymagał tak wielkiej mocy obliczeniowej. Badacze nawiązują w tym przypadku do zjawiska określanego mianem mądrości tłumu.
