Tegoroczna Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki uhonorowała Michela Mayora i szwajcarskiego astronoma Didiera Queloza, którzy udowodnili istnienie planety orbitującej daleko poza Układem Słonecznym.
Chociaż ich istnienie było od dawna teoretyzowane zarówno w laboratoriach badawczych, jak i w kulturze popularnej – do 1995 r. nikt nie był w stanie udowodnić, że występuje jakakolwiek egzoplaneta. Jednak kierując teleskopy na podobną do Słońca gwiazdę 51 Pegasi, będącą częścią konstelacji Pegaza, Mayor i Queloz odkryli, że światło, które emitowała, było niebieskie, gdy się przybliżała, a czerwone, gdy się oddalała. Zasugerowało to, że coś krążyło wokół gwiazdy, chociaż naukowcy nie widzieli tego bezpośrednio.
Czytaj też: W przyszłości możemy odkryć wiele gazowych egzoplanet
Byli jednak w stanie potwierdzić, że planeta była gazowa i tak duża jak Jowisz, ale znajdowała się bardzo blisko jej gwiazdy. Dziś istnieje 4 057 potwierdzonych egzoplanet, i co najmniej kolejne tyle samo prawdopodobnych kandydatów. Istnieje ponad tysiąc tzw. lodowych gigantów, około 1000 gazowych i „super-Ziemi” o masach wielokrotnie wyższych niż skała, którą nazywamy domem. Istnieje tylko około 350 mniejszych planet skalistych o masie zbliżonej do masy Ziemi. Zaledwie garstka z nich znajduje się w strefie „umiarkowanej”, która umożliwiłaby obecność wody w stanie ciekłym.
Jakie są metody znajdowania planet pozasłonecznych? Możemy wyróżnić co najmniej kilka sposobów.
- Wobble watching polega na poszukiwaniu zmian w spektrum kolorów emitowanych przez gwiazdę w wyniku przyciągania grawitacyjnego jednej lub więcej niewidocznych planet
- Shadow searching występuje w sytuacji, gdy planeta przechodzi bezpośrednio pomiędzy gwiazdą a obserwatorem, przyciemniając światło gwiazdy o niewielką, ale mierzalną wartość
- Picture producing – zdjęcie egzoplanety znajdującej się przed jej gwiazdą przypomina próbę sfotografowania mikroskopijnej plamki kurzu na świecącej żarówce. Ale usuwając oślepiający blask gwiazdy, astronomowie mogą uchwycić obraz
- Beam bending – w tej technice światło odległej gwiazdy jest zginane i ogniskowane przez grawitację, ponieważ orbitująca planeta przechodzi między gwiazdą a Ziemią
Niestety, aby planeta pozasłoneczna oferowała warunki do utrzymania znanych nam form życia, powinna znajdować się w tzw. strefie zamieszkiwalnej. Zaledwie ułamek odkrytych egzoplanet wpisuje się w ten trend.
[Źródło: phys.org]
Czytaj też: Odkryta egzoplaneta orbituje wokół swojej gwiazdy co 18 godzin
