Potężne, szybko migające pulsary zwane „black widow” oraz „redback” rozświetlają nocne niebo. Niszczą obiekty znajdujące się dookoła, a niedawno naukowcom udało się ustalić, jak mogą powstawać.
Co ciekawe, obie nazwy wywodzą się od niezwykle jadowitych pająków. To nie przypadek, że pulsary zyskały takie właśnie imiona. Należą one do podkategorii „pulsarów milisekundowych”, czyli gwiazd neutronowych, które wirują tak szybko, że migają co kilka ułamków milisekundy. Ale do tej pory nikt nie potrafił wyjaśnić, jak powstały te niesamowite obiekty.
Gwiazdy neutronowe są bardzo gęstymi szczątkami zapadniętych gwiazd. Mimo niewielkich rozmiarów emitują większą ilość energii niż Słońce. Naukowcy musieli w zasadzie wymyślić zupełnie nową fizykę, aby wyjaśnić, jak zachowuje się materia w pulsarach oraz ich okolicach.
Czytaj też: Naukowcy używają gwiazd neutronowych do kalibrowania zegarów atomowych
Ale sama gwiazda neutronowa zwykle nie obraca się wystarczająco szybko, aby stać się pulsarem milisekundowym. Zewnętrzne źródło energii musi nadać pulsarowi ogromną prędkość. Z tego względu większość z nich pojawia się w układach podwójnych. Astronomowie uważają, że zazwyczaj biały karzeł zapada się do formy gwiazdy neutronowej, a następnie zaczyna pobierać strumień materii od swojego „bliźniaka”. Energia z tego strumienia powoduje, że gwiazda neutronowa wiruje znacznie szybciej niż przy narodzinach.
Jednak „pająki” na ogół nie pasują do tego modelu. Masa i energia występująca w tych układach są bardzo nietypowe w porównaniu ze zwykle spotykanymi pulsarami. W efekcie zazwyczaj stosowane modele nie obejmują opisywanych zjawisk. Nowe badania uwzględniają jednak potężną energię magnetyczną gwiazd neutronowych i pokazują, w jaki sposób magnetyzm gwiazdy neutronowej może ograniczyć całą materię wystrzeloną z gwiazdy towarzyszącej. To zmienia podstawową mechanikę sytuacji i pokazuje, że nawet mniejszy partner w „pajęczych” systemach może przyspieszyć pulsary do prędkości milisekundowych.
[Źródło: livescience.com; grafika: ESA]
Czytaj też: Ta gwiazda neutronowa teoretycznie nie powinna istnieć
