Starożytne cywilizacje to dla większości ludzi skojarzenie z cywilizację starożytnych Greków, Rzymian czy Egipcjan. Ale jeżeli nie jesteś historykiem, prawdopodobnie nigdy nie słyszałeś o tych fascynujących nacjach. Oto 10 najbardziej niezwykłych starożytnych cywilizacji.
Starożytne cywilizacje to socjologiczny i technologiczny know-how
Pod pojęciem „cywilizacja” archeologowie zazwyczaj rozumieją starożytne grupy społeczne „o wysokim poziomie rozwoju kulturalnego i technologicznego”. Powszechnie uważa się, że to rdzenni mieszkańcy Australii są najstarszą ciągłą kulturą zamieszkującą Ziemię. Jednak ich koczowniczy tryb życia i brak infrastruktury sprawiają, że nie są zaliczani do cywilizacji. O starożytnych Grekach, Inkach czy Aztekach słyszał każdy, ale to tylko wierzchołek góry lodowej. Poniżej znajdziecie 10 najbardziej niezwykłych starożytnych cywilizacji.
Cywilizacja doliny Indusu
To pierwsza historyczna cywilizacja na obszarze subkontynentu indyjskiego, która istniała w latach 3300-1300 p.n.e., w indyjskiej epoce brązu. Zajmowała obszar wielkości 650 tys.-1,5 mln km kwadratowych (według różnych źródeł) i była najbardziej rozbudowaną spośród czterech ówczesnych cywilizacji starożytnych.
Czytaj też: Tajemniczy ludzie z Doliny Indusu dali początek współczesnym Azjatom
Aksum
To starożytne państwo zostało założone w I wieku p.n.e. w północnej części dzisiejszej Etiopii i Erytrei. Rozwijało się dzięki kontaktom handlowym między Półwyspiem Arabskim i Afryką (m.in. z królestwem Meore). Okres świetności przypada na III-VI wiek p.n.e. i to właśnie wtedy granice państwa rozszerzyły się w kierunku południowym i zachodnim. Aksum stało się jedną z potęg ówczesnego świata bliskowschodniego. W połowie IV w., Aksum przyjęło chrześcijaństwo za pośrednictwem kupców syryjskich.
Królestwo Kusz
Królestwo Kusz to starożytna kraina położona na południe od II katarakty Nilu. Państwo było potężne, ale w XVI-XIV w.p.n.e. zostało podbite przez Egipt, więc uległa wpływom tejże kultury. W Starym Testamencie kraina ta nazywana jest mianem Nubii. Egipcjanie podzielili krainę na dwa większe obszary – Wawat i Kusz.
Xiongnu
Xiongnu to azjatycki lud koczowniczy i założona przez niego konfederacja koczowniczych plemion. W II i I w.p.n.e. znalazła się u szczytu swojej potęgi. Xiongnu sprawowało zwierzchnictwo nad terenami dzisjejszej Mongolii, południowo-zachodniej Syberii, Azji Środkowej, Mandżurii, Mongolii Wewnętrznej, Sinciangu i Gansu. Archeolodzy dyskutują tożsamość Xiongnu z Heftalitami i Hunami, którzy najechali Europę w 370 r.
Królestwo Greko-Baktryjskie
Państwo hellenistyczne z centrum w Baktrii. Istniało w latach 250-130 p.n.e. Nasza wiedza o Królestwie Greko-Baktryjskim jest szczątkowa. Z uwagi na ubóstwo źródeł pisanych niezwykle ważną rolę w rekonstrukcji historii królestwa odgrywa numizmatyka. Większość królów greko-baktryjskich jest znana jedynie z monet, a na podstawie analizy ich cech oraz ich zasięgu, rozstrzyga się kwestie takie, jak kolejność panowania, okres rządów, itd. Do niedawna nie było żadnych śladów istnienia Królestwa Greko-Baktryjskiego. W 1961 r. odkryto opuszczone hellenistyczne miasto, ale prace w nim zostały przerwane w wyniku interwencji w Afganistanie w 1979 r.
Yuezhi
Yuezhi to koczowniczy lud pochodzenia indoeuropejskiego, który ok. 130 p.n.e. zajął Baktrię i założył własne państwo. Pierwsze wzmianki na temat Yuezhi pochodzą z III w.p.n.e. – pierwotnym terytorium ludu były tereny dzisiejszej prowincji Gansu, skąd sprawował on kontrolę nad większością równiny mongolskiej. Pod koniec III w.p.n.e. pozycji Yuezhi jako dominującej potęgi Azji Środkowej zagroził lud Xiongnu.
Mitanni
Mitanni to starożytne państwo założone przez Hurytów w północnej Mezopotamii i północnej Syrii w II tysiącleciu p.n.e. ze stolicą w Waszuganni, która nie została dotąd zidentyfikowana. Dzieje Mitanni nie są dobrze znane, ponieważ informacje o tym państwie czerpiemy tylko ze znalezisk archeologicznych i starożytnych przekazów, które przeważnie dotyczą dziejów Asyrii, Hetytów i Babilonii. Wiele faktów o Mitanni budzi spore kontrowersje między historykami. Mitanni, jak wiele innych państw starożytnego Bliskiego Wschodu, powstało w wyniku wędrówki ludów w XIX–XVI w. p.n.e.
Dynastia Maurjów
To ród panujący w północnych częściach Indii w latach 320-180 p.n.e. W czasie podboju Persji przez Aleksandra I Macedońskiego, Grecy zajęli w 325 p.n.e. także perskie terytoria w dolinie rzeki Indus. Wojska macedońskie nie miały sił na dalszy podbój subkontynentu indyjskiego i Aleksander zawrócił do Babilonu. Po jego śmierci terytorium Indusu weszło w skład nowo powstałego królestwa Seleukidów. W tym czasie na Półwyspie Indyjskim istniało kilka hinduskich królestw, z których największym było Królestwo Magadha, zajmujące całą północną część półwyspu. Jego władca – Ćandragupta – po rozpadzie imperium Aleksandra wykupił od Seleukosa I obszary dorzecza Indusu za 500 słoni bojowych i powiększył także terytorium swego kraju na wschodzie subkontynentu. W ciągu 24 lat panowania Ćandragupta stworzył silne scentralizowane państwo i przeprowadził wielkie prace melioracyjne. Dał też początek dynastii królewskiej Maurjów.
Czytaj też: Piramida Łamana otwarta po raz pierwszy od 50 lat
Królestwo Indo-Greckie
Kolejne państwo hellenistyczne, istniejące na terenie dzisiejszego południowo-wschodniego Afganistanu, północnego Pakistanu i północno-zachodnich Indii w latach 180 p.n.e. do 10 n.e. Początki królestwa indo-greckiego łączą się z ekspansją greko-baktryjskiego króla Demetriusza I w kierunku Indii. WYkorzystując upadek Maurjów ok. 190 p.n.e zajął on Paropamisos i Arachozję.
Nok
Nok to kultura ludu zamieszkującego niegdyś tereny na południe od Sahary – między rzekami Niger i Benue. Lud ten prowadził osiadły tryb życia i zajmował się rolnictwem oraz hodowlą bydła. Kulturę Nok datuje się na okres 500 p.n.e. do 200 n.e. Pozostałe po niej ślady są najstarszymi rozpoznawalnymi dowodami istnienia zorganizowanego społeczeństwa w Afryce. Co ciekawe, nazwa „Nok” pochodzi od współczesnej nazwy wsi, obok której dokonano pierwszego odkrycia figurek z terakoty, wytwarzanych przez ludność tego regionu.
Czytaj też: Archeologowie znaleźli dowody na podbój Jerozolimy przez Babilończyków
