Reklama
aplikuj.pl

Dlaczego góry bez przerwy nie rosną?

Wyobraźmy sobie świat, w którym góry rosną tak wysoko, że przebijają się przez górną atmosferę i tworzą skalisty labirynt, przez który mogą poruszać się piloci. Być może gdzieś we Wszechświecie występują takie warunki, ale na Ziemi, góry nie rosną wyżej niż Mount Everest, który rozciąga się na wysokość 8840 metrów nad poziomem morza.

Istnieją dwa główne czynniki, które ograniczają wzrost gór. Pierwszym z nich jest grawitacja. Wiele gór tworzy się z powodu ruchów w warstwie powierzchniowej Ziemi znanej jako tektonika płyt. W teorii skorupa ziemska jest ruchliwa i dynamiczna, podzieloną na duże kawałki, które powoli się przesuwają. Kiedy dwa takowe się zderzą, wypiętrza się część materiału. W ten sposób powstało pasmo górskie Himalajów, w tym Mount Everest. W pewnym momencie góra staje się zbyt ciężka, a jej własna masa zatrzymuje wzrost.

Ale góry mogą powstawać również w inny sposób. Góry wulkaniczne, jak na przykład Hawaje, tworzą się z roztopionej skały, która wycieka przez skorupę planety i zaczyna się piętrzyć. Ale bez względu na to, jak powstają góry, ostatecznie stają się one zbyt ciężkie i ulegają grawitacji. Innymi słowy, gdyby Ziemia miała mniejszą grawitację, jej góry byłyby wyższe. Tak właśnie stało się na Marsie – Olympus Mons, najwyższy znany wulkan w Układzie Słonecznym, rozciąga się na wysokości 25 000 m.

Innym czynnikiem ograniczającym wzrost gór na Ziemi są rzeki. Na początku rzeki sprawiają, że góry wydają się wyższe – wcinają się w krawędzie wzgórz i powodują erozję materiału, tworząc głębokie szczeliny w pobliżu podstaw. Może to jednak spowodować również osuwanie się ziemi, ograniczając wzrost gór.

Podwodne góry są podobnie ograniczone przez grawitację i osuwiska, ale mogą być znacznie wyższe niż te na lądzie, ponieważ woda o większej gęstości chroni je przed grawitacją lepiej niż powietrze. Na przykład Mauna Kea, nieaktywny wulkan na Hawajach, jest najwyższą górą świata mierzoną od jej podstawy – która znajduje się głęboko pod powierzchnią Oceanu Spokojnego. W ten sposób mierzy 10210 m.