Archeolodzy natrafili na pozostałości obserwatorium słonecznego, które zostało zbudowane przez tajemniczą cywilizację. Jest ono najstarszym tego typu obiektem w obu Amerykach.
Ruiny zostały określone mianem Chankillo i posiadają kilka elementów nadających im unikalności na światową skalę. Znaleziono je na pustyni między rzekami Casma i Sechin. Z tego względu niemal niezbadana grupa stojąca za powstaniem obserwatorium jest znana jako kultura Casma-Sechin.
Czytaj też: Epoka lodowcowa i jej niezwykłe pozostałości. Archeolodzy natrafili na szczątki sprzed 60 000 lat
Wiadomo, że była ona jedną z najstarszych kultur w obu Amerykach, poprzedzając Inków o ponad 1000 lat. Jednym z jej wyróżników było wysokie zaawansowanie w dziedzinie astronomii, czego dowodem jest 13 kamiennych wież ciągnących się wzdłuż horyzontu wzgórza, z północy na południe. Ruiny obserwatorium Słońca obejmują też trójścienny kompleks zwany Świątynią Warowną, a ktaże dwa budynki znane jako Obserwatorium i Centrum Administracyjne.
Obserwatorium Słońca zostało zbudowane między 500 a 200 rokiem p.n.e.
Pierwsze informacje na temat tego miejsca udało się zdobyć dopiero na przełomie XX i XXI wieku. Właśnie wtedy rozpoczęły się wykopaliska archeologiczne, które doprowadziły do odkrycia między innymi pozostałości zabudowań sprzed ponad 2300 lat. Budynki te zostały opuszczone w I wieku, ukrywając się przed wzrokiem przez tysiące kolejnych lat.
Ich wartość naukowa była jednak całkiem spora. Nawet obecnie, na przykład w dniu przesilenia letniego, wschód słońca następuje na prawo od najbardziej wysuniętej na prawo wieży. Jeśli mowa jednak o przesileniu zimowym, to wschód słońca ma miejsce po lewej stronie wieży najbardziej wysuniętej na lewo. Całość została rozplanowana tak, że obserwator stojący w określonym miejscu może przewidzieć porę roku w ciągu dwóch lub trzech dni na podstawie wschodu lub zachodu słońca.
Czytaj też: Archeolodzy znaleźli kamień z okresu Piktów. Zawiera abstrakcyjne symbole
Rezultaty wykopalisk sugerują, że obserwatorium mogło zostać zbudowane między 500 a 200 rokiem p.n.e. Później, w niewyjaśnionych okolicznościach, miejsce to zostało opuszczone, a wieże zmieniły się w ruiny. Kiedy na miejscu nadal mieszkali ludzie, całość musiała robić niemałe wrażenie. Naukowcy sądzą, że ściany budynków były otynkowane na żółto, ochrowo lub biało i pokryte graffiti bądź odciskami palców. W 2021 roku ruiny Chankillo oficjalnie wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
